Dogal Gaz Nedir? - IRCDefteri

CeReN · 17.Eylül.2022

Dogal gazi enerji kaynagi olarak diger tum yakitlardan daha fazla kullaniyoruz. En hizli buyuyen ve en temiz yanan fosil yakit olan dogal gaz, toplam enerji talebimizin yaklasIk ucte birinden ve elektrik uretimimizin neredeyse dortte birinden sorumludur.

Dogal Gazin Tanimi Nedir?Dogal Gaz Nedir?
Dogal gaz, gozenekli tortul kayalarda, ozellikle de petrol verenlerde biriken, genellikle %80’den fazla metan ile birlikte az miktarda etan, propan, butan, nitrojen ve bazen helyumdan olusan gaz halindeki hidrokarbonlarin yanici bir karisimidir.

Dogal Gazi Olusturan Ana Gaz Turleri Nelerdir?
Genel olarak konusursak, dogal olarak olusan dort gaz vardir. Dogru oranlarda karistirildiklarinda dogal gazi olustururlar. Bunlar dort dogal gaz olarak bilinir ve ilk dort alkan olan metan, etan, butan ve propani icerir.

Bir alkan, tek baglarin her bir atomu birbirine bagladigi bir hidrokarbondur. Hidrokarbonlar yalnizca karbon ve hidrojen atomlarindan olusan kimyasal bilesIklerdir. Metan, etan, butan ve propan – dogal gazi olusturmak icin kullanilan alkanlarin gruplandirilmasi – bircok ortak noktaya sahiptir. Hepsi renksiz, kokusuz ve yanici gazlardir. Bununla birlikte, hepsinin farkli molekuler yapilari ve bireysel kullanimlari vardir.

4 Dogal Gaz Nedir?
1. Metan

ToksIk olmayan bir gaz olan metan, dogal gazin ana bilesenidir ve karisimin %80’inden fazlasini olusturur. Hidrokarbon molekullerinin en basit formudur. Metan kokusuz oldugundan, gaz olarak kullanildiginda sizintilari tespit edebilmemiz icin kokulu sulfur bilesIkleri eklenir. Yakildiginda, metan emisyonlari atmosfere salinir ve burada sera gazi haline gelir.

2. Etan

Etan tipik olarak dogal gaz karisiminin %1 ila %6’sindan fazlasini olusturur ve bu da onu ikinci en buyuk fosil yakit bileseni yapar. Etan’in birincil kullanimi etilen uretimi icindir.
Petrokimyasal hammadde, sayisiz gunluk urunun uretimi icin petrolden (petrokimyasal) elde edilen bir malzemedir (hammadde). Hatta su anda piller, giysiler, dijital cihazlar, elektrikli arac parcalari, tibbi ekipman, gunes panelleri, ruzgar turbini kanatlari gibi birkac petrokimyasal urun kullaniyor olabilirsiniz.
Etan da bir sera gazidir, ancak metandan cok daha kucuk olcektedir. Uranus, Neptun, Jupiter, Saturn ve Saturn’un uydusu Titan’in atmosferinde etan izleri vardir.

3. Propan

Az miktarda propan dogal gaz karisiminin bir bilesenidir. Ancak, esas olarak izgaralar, portatif sobalar, otobusler, taksiler, forkliftler ve eglence araclari icin yakit olarak kullaniriz. Propan yanmasi dogal gaz kadar temiz degildir, ancak benzinden cok daha temizdir.

4. Butan

Butanin kokusuz oldugunu dusunmemize ragmen, dogal gaz veya petrole benzer hafif, rahatsiz edici bir kokusu vardir. Butan son derece yanicidir ve kolayca sivilastirilabilen bir gazdir. Butan, dogal gaz karisiminin kucuk bir bolumunu olusturur, ancak daha cok cakmaklarda, purmuzlerde ve tasinabilir sobalarda ve aerosol itici, sogutucu ve isitma yakiti olarak kullanilmasiyla bilinir.Dogal Gaz Nedir?

Gaz ve Dogal Gaz Ayni midir?
Gaz ve dogal gazin ortak noktasi nedir? Amerikalilarin cogunlugu her ikisini de gunluk olarak kullanmaktadir. Ayrica her ikisi de hidrokarbonlardan olusur ve fosil yakitlardan yapildiklari icin yenilenemeyen kaynaklardir. Ancak gaz ve dogal gaz ayni seyler degildir. Ayni adi paylasiyor olabilirler, ancak tipki gece ucan bir sopa ile beyzbolda kullandigimiz sopa gibi, oldukca farklidirlar.

Gaz ve Dogal Gaz Nasil Farklidir?
Gaz ve dogal gazin birbirine benzedigi bircok noktayi ele aldik. Simdi, ikisini birbirinden ayiran ozelliklerden birkacina goz atalim. Iste en onemli dort fark:

Dogal gazi isitma kaynagi olarak, yemek pisirmek icin ve elektrik uretimi icin kullaniriz. Gaz veya benzin (petrol ve ham petrolun bir urunu oldugu icin petrol olarak da bilinir) esas olarak araclar icin motor yakiti olarak kullanilir. Dogal gaz, benzine gore yaklasIk %25 daha az karbondioksit uretir ve bu da onu daha temiz bir kaynak haline getirir. Dogal hallerinde benzin bir sivi iken, dogal gaz aslinda bir gazdir. Her ikisi de hidrokarbonlardan olusmasina ragmen, dogal gaz benzine gore daha az atom icerir.

Dogal Gaz Nereden Geliyor?
Dogal olarak olusan gazlar, tortu, kara ve deniz altinda bulunan curuyen hayvan ve bitki maddelerinin katmanlarindan kaynaklanir. Gomulu organik madde oksijensiz kaldiginda, Dunya yuzeyinin altinda yogun isi ve basinc altinda termal bir parcalanmaya ugrar. Milyonlarca yil suren bu surec, organik maddeyi hidrokarbonlara donusturur ve gaz halinde dogal gaz olarak birakir.

Gazin kaynagina ve bulundugu yere gore iki dogal gaz kategorisi vardir. Bu kategoriler konvansiyonel ve konvansiyonel olmayan olarak adlandirilir.

Konvansiyonel ve Konvansiyonel Olmayan Dogal Gaz Arasindaki Fark Nedir?
Konvansiyonel dogal gaz yataklari cogunlukla petrol rezervuar yataklariyla birlikte bulunur ve erisimi nispeten kolaydir. Konvansiyonel dogal gazi orijinal bir sondaj yontemi (dikey kuyu sondaji olarak adlandirilir) ve geleneksel pompalama teknikleriyle cikaririz.

Geleneksel olmayan dogal gaz yataklarina erisim daha zordur. Erisilebilirligin zayif olmasi, Dunya yuzeyinin ne kadar altinda bulunduklarindan kaynaklaniyor olabilir. Genel olarak, konvansiyonel olmayan dogal gaz yataklarini gecilmez olarak siniflandirdigimiz kaya olusumlarinda buluruz. Konvansiyonel olmayan dogal gaz genellikle komur yatagi metan, metan hidratlar, seyl gazi ve sIki gaz kumtasindan cikarilir.

Dogal Gazi Nasil Temin Ediyoruz?Dogal Gaz Nedir?
Dogal gaz yataklari tamamen olustuktan sonra yeraltinda kaya olusumlari icinde hapsolur. Dogal gazi buradan cikarabiliriz. Cevredeki cokeltiler ve kaya olusumlari hem yuksek gecirgenlige sahip hem de gozenekli ise bu islem en kolay sekilde gerceklesir.

Gecirgenlik Nedir?
Genellikle sivi ve gaz tarafindan icinden gecilebilen bir sey gecirgendir. Icinden gecilmesi ne kadar kolaysa, gecirgenligi de o kadar yuksektir. Kayadaki gecirgenlik, gozenek bosluklarinin birbirine nasil baglandigi ile olculur. Dogal gazin cevresindeki kayalardan daha dusuk bir yogunluga sahip oldugunu varsayalim. Bu durumda, sIki kaya olusumlarina ulasana kadar bu gozenek bosluklarindan yukari dogru akacak ve orada kalacaktir. Bugun bircok dogal gaz yatagini burada buluyoruz.

Gozeneklilik Nedir?
Bir sey acikliklar veya kucuk deliklerle dolu oldugunda, onun gozenekli oldugunu dusunuruz. Yuksek gozeneklilige sahip kayalar, kaya taneleri icinde cok sayida kucuk delige veya bos alana sahiptir. Bu bosluklar sivi ve gazin kolayca emilmesini saglar. Kumtasi, yuksek gozeneklilige sahip bir kaya ornegidir cunku taneleri icinde buyuk miktarda bos alan veya depolama alani bulunur.

Dogal Gaz Yataklarinin Yerini Nasil Tespit Ederiz?
Her seyden once, herhangi bir eski kaya olusumundan dogal gaz cikaramayiz. Oncelikle dogal gaz yataklarini nerede bulacagimizi belirlememiz gerekir. Bunlari sismik testler kullanarak tespit edebiliriz. Sismik dalgalar, komur yataklari ve seyl kayalari gibi dogal gaz yataklarina ev sahipligi yaptigi bilinen yeralti kaya olusumlarinin oldugundan suphelenilen alanlarda uretilir.

Jeofizikciler sonuclari jeofon adi verilen akustik alicilar araciligiyla yorumlar. Bir dogal gaz yatagi bulunduktan ve gelistirme icin secildikten sonra bir dizi adim atilir. Ilk olarak, sondaj sirketi arazi sahibiyle bir araya gelerek yuzey erisim haklarini gorusur ve muzakere eder. Ekip daha sonra gaza ulasmak icin hangi sondaj yonteminin gerekli olacagini belirleyecektir. Ve cikarma islemini hakli cikaracak kadar buyuk bir dogal gaz yatagi olup olmadigini ogrenmek icin bir kesif kuyusu acacaklardir.

Dogal Gaz Nasil Cikarilir?
Dogal gazin cikarilmasi icin kullanilan uc farkli teknik vardir. Yontem, bolgenin jeolojisine ve dogal gaz yataklarinin ne kadar erisilebilir olduguna bagli olarak secilir. Bu uc cikarma yontemi dikey sondaj, yatay sondaj ve hidrolik catlatma olarak da bilinen hidrolik kirilmadir.

Dikey Sondaj Nedir?
Geleneksel dogal gaza geri donecek olursak, dikey sondaj tipik olarak yalnizca dogal gaz yataklari dogrudan Dunya yuzeyinin altinda bulundugunda kullanilir. Kuyular, bu geleneksel dogal gaz yataklarini tutan gozenekli kaya olusumlarinin icine dogru acilir. Adina sadik kalinarak, sondaj dikey yonde, dumduz asagiya dogru yapilir.
Dikey sondaj, Dunya yuzeyinden dogal gaz cikarmak icin kullanilan ilk yontemdir. Aslinda 1980’lere kadar elimizdeki tek yontem dikey sondajdi. En kolay ve en uygun maliyetli cikarma yontemi oldugu icin bugun hala bu yontemi kullanabiliyoruz.

Yatay Sondaj Nedir?
Tum dogal gaz yataklari kolay erisilebilir yerlerde bulunmaz. Yatay sondajin ortaya ciktigi yillar 1980’li yillardir. Bu bulus, jeologlarin sondaji kelimenin tam anlamiyla baska bir yone tasimasina olanak tanidi. Yatay sondaj teknolojisi sayesinde daha once erisilemeyen dogal gaz yataklari artik cikarilabilir hale geldi. Burada, esnek bir sondaj borusu ve yonlendirilebilir bir matkap ucu birlikte calisarak dikey bir kuyuyu bukerek ve ardindan dogal gaz yatagi boyunca yatay bir aciyla sondaj yaparak sIki kaya olusumlarinda gezinir.

Hidrolik Catlatma veya Fracking Nedir?Dogal Gaz Nedir?
Hidrolik catlatma ya da fracking, Kuzey Amerika’da daha once asilmaz kaya olusumlari nedeniyle erisilemeyen dogal gazi ortaya cikarmak icin kullanilan bir yontemdir. Hidrolik catlatma islemi kimyasallar, kum ve sudan olusan bir karisimin yuksek basincla bir kuyuya enjekte edilmesini icerir. Bu yuksek basinclar, Dunya yuzeyinin cok altinda bulunan kaya olusumlarini catlatir, dolayisiyla hidrolik catlatma adini alir.

Kaya olusumlarini catlatma eylemi, sIkismis dogal gazin serbest kalmasina neden olur. Gaz serbest kaldikca yukariya, kuyuya girdigi Dunya yuzeyine dogru hareket eder. Yukselmeye devam eden dogal gaz daha sonra kuyu basindan borularla cikarak yakindaki depolama tanklarina aktarilir.

Fracking ile Ilgili Endiseler Nelerdir?
Her ne kadar baska turlu ulasamayacagimiz dogal gaz yataklarina erismemizi saglasa da, bircok insan fracking isleminin cevre uzerindeki etkisinden endise duymaktadir. Catlatma islemi icin buyuk miktarlarda su kullanmamiz gerekiyor ki bu pek de cevre dostu degil. Ayrica, agir suyun genellikle uzak yerlere tasinmasi gerektiginden, bu islemi zor ve maliyetli hale getirmektedir.

Fosil yakit endustrisi, karisimda hangi kimyasallari kullandiklari konusunda seffaf degil. Bu seffaf olmama durumu, olasi yeralti suyu kirlenmesi endisesine yol acmaktadir. Fracking bazi depremlerin nedeni olabilir.

Dogal Gaz Cikarildiktan Sonra Ne Olur?
Sondaj tamamlandiktan ve dogal gaz kaynagi kuyuya akmaya basladiktan sonra, sondaj ekipmani cikarilir ve yerine bir kuyu basi yerlestirilir. Toplama boru hatlari daha sonra gaz kaynagini isleme tesisi tesislerine tasir.

Dogal Gaz Nasil Uretilir?
Gaz tesislerinde dogal gaz bir filtreleme sistemi kullanilarak islenir. Filtrasyon istenmeyen gazlari ve asit, hidrojen sulfur, civa, azot, kukurt dioksit ve su buhari gibi diger safsizliklari giderir. Hatta bazi gaz tesisleri butan, etan, pentan ve propan gibi yan urunleri de giderir.

Dogal gazi sIkistirilmis dogal gaz (CNG) ve sivilastirilmis dogal gaz (LNG) olmak uzere iki farkli sekilde isleyebiliriz. Islemenin tamamlanmasinin ardindan dogal gaz temiz ve tuketici dagitimina hazir olarak kabul edilir.

Sikistirilmis Dogal Gaz (CNG) Nedir?
Sikistirilmis dogal gaz esas olarak metandan olusur. CNG olusturmak icin kullanilan yuksek miktarda basinc, gazi orijinal hacminin %1’inin altina dusurur. Hava ile birlestirildiginde ve ateslendiginde CNG yakit olarak calisir. CNG yakitinin geleneksel benzine gore bircok avantaji vardir. Motorlar icin daha kolaydir, dogal gaz fiyatlari benzin fiyatlarindan onemli olcude daha dusuktu. CNG’nin yanmasi daha az hidrokarbon, karbon monoksit ve nitrojen oksit urettiginden cevre icin de benzinden daha iyidir.

Dogal gaz kokusuz ve renksiz oldugundan, dogal gaz sirketleri guvenlik onlemi olarak CNG’ye koku verici maddeler eklemektedir. Bu koku curuk yumurta kokusuna benzer. Gaz sirketleri, insanlari olasi sizintilara karsi uyarmak icin CNG’ye bu kotu kokuyu ekler. Acik havada bir sizinti meydana gelirse, CNG o kadar hafiftir ki kolayca dagilmasi gerekir. Ancak kapali bir alanda meydana gelen bir sizinti, yangin veya patlamaya neden olabileceginden tehlikeli olabilir ve bogulma dahil ciddi saglik sorunlarina yol acabilir.

Sikistirilmis dogal gazin kullanimi sivilastirilmis dogal gaza gore daha kolay olabilir. Avantajlarina ek olarak, CNG’nin uretimi daha ucuzdur ve sinirsiz bekleme suresine sahiptir, bu da depolandiginda asla son kullanma tarihinin gecmeyecegi anlamina gelir.

Sivilastirilmis Dogal Gaz (LNG) Nedir?
Sivilastirilmis dogal gaz hala temel olarak metandan olusur, ancak sivi hale getirilmistir. Bunu basarmak icin karbondioksit, belirli hidrokarbonlar ve su buhari gibi donabilecek her seyin uzaklastirilmasi ve gazin eksi 260 Fahrenheit dereceye kadar sogutulmasi gerekir. Bu asiri sicaklik, tasinmasini zor ve tehlikeli hale getirebilir.

Donusturuldukten sonra, LNG’nin hacmi orijinal gazdan yaklasIk 600 kat daha kucuktur. Bu donusum LNG’yi depolama icin ideal bir dogal gaz formu haline getirir, ozellikle de gerektiginde kolayca gaz haline geri donebildigi icin. Sivilastirilmis dogal gaz CNG ile ayni faydalarin coguna sahiptir, ayrica yanici ve patlayici degildir, bu da onu hem yurtici hem de uluslararasi tasimacilik icin onemli olcude daha guvenli hale getirir.

Bununla birlikte, CNG’den farkli olarak, LNG bir koku maddesi icermez, bu da sizinti tespitini daha zor hale getirir. LNG ile calisan araclarda herhangi bir sizintiyi tespit etmek icin elektronik metan sensorleri bulunur. LNG sizintilari da CNG sizintilari kadar tehlikelidir. Yangina neden olma veya bogulmaya yol acma potansiyeline sahiptirler. Gaz dedektorlerinin takilmasi riski azaltabilir ve tuketicileri olasi sizintilara karsi uyarabilir.

Dogal Gaz Nasil Dagitilir?
Dogal gaz kaynaklarini cikarma alanlarindan isleme tesislerine ve oradan da nihai varis noktasina guvenli bir sekilde tasimak icin genis bir gaz boru hatti agi kullanilir. Buradan dagitim veya gaz sirketleri dogal gazi isyerlerine ve evlere ulastirir veya daha sonraki bir tarihte kullanmak uzere guvenli bir sekilde depolar.

Dogal Gaz Yukselir mi Duser mi?
Havadan daha agir olan gazlarin yere dusecegini, havadan daha hafif olan gazlarin ise yukselecegini varsaymak mantiklidir. Ve temel anlamda bu aslinda dogrudur. Evinizde onemli bir dogal gaz kacagi varsa, havadan daha az yogun olan metan tavana kadar yukselecektir. Yani, yukaridaki soruya cevap vermek gerekirse, dogal gaz yukselir.
Ancak, gazin yogunlugu havanin yogunlugundan, nispeten hizli bir sekilde karismasini ve yayilmasini engelleyecek kadar farkli degildir. Bu nedenle, sizinti cok kucuk veya cok yavassa, hic yukselmeyebilir. Bir sure sonra, tavanda yukselen ve biriken gazlar bile havayla karisacak ve bulunduklari alana esit olarak dagilacaktir.

Dogal Gaz GuvenligiDogal Gaz Nedir?
Kendinizi olasi dogal gaz sizintilarindan nasil koruyacaginizi ve bir sizintidan suphelenirseniz ne yapmaniz gerektigini bilmek cok onemlidir. Kaynak olarak dogal gaz kullaniyorsaniz, bir gaz kacagi dedektoru satin almayi ve kurmayi dusunun.

Gaz sizintilari nadir olsa da her an meydana gelebilir. Asagidakiler, mulkunuzde veya cevresinde bir sizinti olabilecegine dair isaretlerdir:

Tislama sesi veya kukreme
Olu veya rengi solmus bitkiler
Sicak bolgelerde zeminde donmus lekeler
Curuk yumurta veya sulfur kokusu
Dogal gaz kacagi oldugundan supheleniyorsaniz, kivilcim veya tutusmaya neden olabilecek herhangi bir sey yapmaktan kacinin. Daha guvenli bir alana gitmek icin derhal mulkunuzu terk edin. Ardindan, sorunu bildirmek icin kamu hizmetinizin gaz kacagi yardim hattini arayin.

Dogal Gaz Nasil Kullanilir?
Bugun hala bu yenilenemeyen fosil yakita sasirtici derecede onemli sayida sekilde guveniyoruz. Neden mi? Her ne kadar dogal gaz gibi fosil yakitlarin cevre uzerinde olumsuz etkileri oldugunu bilsek de, bunlarin yerine yenilerini koymanin o kadar da kolay olmadigini fark ettik.

Alternatif ve yenilenebilir enerji entegrasyonu uzun bir yol kat etti. Ancak ruzgar turbinleri ve gunes panelleri gibi kaynaklar su anda tuketici talebini karsilayacak kadar enerji uretemiyor. Fosil yakitlari tamamen degistirebilmek icin, son 200 yilda kurdugumuz fosil yakit temelli sistemlerin satin alinabilirligi, erisilebilirligi ve verimliligi ile eslesecek bir sistem gelistirmemiz gerekiyor. O zamana kadar dogal gazi evleri isitmak, elektrik saglamak ve cok daha fazlasi icin kullanilan ana kaynak olarak gormeye devam edecegiz.

Simdilik, dogal gazin nasil kullanildigini bes ana kategoride siniflandiriyoruz:
Elektrik enerjisi uretimi
Endustriyel kullanim
Konut kullanimi
Ticari kullanim
Arac yakiti

Dogal Gazin En Buyuk 3 Kullanim Alani Nedir?
1. Elektrik Santralleri

Bazi ulkelerde kullanilan dogal gazin ucte birinden fazlasi elektrik uretimi icin tuketilmektedir. ABD Enerji Bilgi Idaresi, sebeke olcegindeki elektrik santrallerinin 2019 yilinda ABD genelinde yaklasIk 4,13 trilyon kilovat-saat (kWh) elektrik urettigini tahmin etmektedir. Bunun icinde dogal gaz, elektrik uretiminin %38’inden fazlasini saglayarak acik ara en cok kullanilan kaynak olmustur.

2. Endustriyel Kullanim
Elektrik santrallerinin hemen ardindan gelen endustriyel kullanim, ikinci sirada yer almaktadir. Dogal gaz, fabrikalari sicak tutmak ve yakmak icin bir isi kaynagi olarak kullanilir. Ama ayni zamanda inanilmaz miktarda uretim amaciyla da kullaniliyor.

Dogal gazi asagidaki gibi temel urunleri uretmek icin bir isi kaynagi olarak kullaniyoruz:

Tuglalar
Cimento
Seramikler
Gida urunleri
Cam
Kagit
Celik
Cini

Uretimde dogal gaz, asagidaki gibi urunlerin yapiminda bilesen olarak da kullanilir:

Antifriz
Kumaslar
Gubre
Ilaclar
Plastikler

Ayrica, asagidakiler de dahil olmak uzere kimyasallarin uretiminde dogal gaz kullaniyoruz:

Asetik asit
Amonyak
Butan
Etan
Metanol
Propan
3. Konut Kullanimi

ABD’deki evlerin yarisindan fazlasi kaynak olarak dogal gaz kullanmaktadir. Bu konut tuketicilerinin buyuk cogunlugu dogal gazi isitici ve su isiticilari icin isitma kaynagi olarak kullanmaktadir. Dogal gaz ayrica yemek pisirmek, camasir yikamak, somine yakmak ve bazi aydinlatma armaturlerine guc saglamak icin de yaygin olarak kullanilmaktadir.

Dogal Gazi Nerede Buluruz?

Sadece 10 ulke dunyanin en buyuk dogal gaz rezervlerinin yaklasIk %80’ine sahiptir. Suudi Arabistan, BirlesIk Arap Emirlikleri, Venezuella, Nijerya ve Cezayir sirasiyla alti ila onuncu siralar olarak bu listenin en altinda yer aliyor. Iste ilk bes:

1. Rusya

Dunya fosil yakit rezervlerinin %19’undan biraz fazlasina ev sahipligi yapan Rusya, dunya genelindeki toplam gaz rezervlerinin yaklasIk dortte birine sahiptir. Ulkenin dogal gaz rezervlerinin yarisindan fazlasi Sibirya’da bulunmaktadir. Yamburg, Urengoy ve Medvezhye bolgenin onemli rezervlerinden ucudur. Yine de Rusya’nin gaz rezervlerinin cogu Yukari Bati Sibirya’nin Nadym-Pur-Taz (NPT) bolgesinde yer almaktadir.

2. Iran

Dunyanin en buyuk ikinci dogal gaz rezervleri Iran’a ait olmasina ragmen, bu rezervlerin buyuk bir kismi gelistirilmemistir. Ulkenin dogal gaz rezervlerinin %60’indan fazlasi acik denizlerde bulunmaktadir. Iran’in en buyuk dogal gaz sahasi Guney Pars’tir. Ulkedeki diger onemli dogal gaz rezervleri Kuzey Pars, Kish ve Kangan’dir.

3. Katar

Katar dunyanin en buyuk LNG tedarikcisi olarak ucuncu sirada yer almaktadir. Ulkenin dogal gaz rezervleri Katar’in kendisine esit buyuklukte bir alani kapsamaktadir. Ulkenin onde gelen dogal gaz uretim kaynagi olan Kuzey Sahasi, dunyanin en buyuk asosiye olmayan gaz sahasidir.

4. Turkmenistan

Turkmenistan gaz rezervlerini gelistirmekte bazi zorluklarla karsilassa da, bu Orta Asya ulkesi dunyanin dorduncu en buyuk dogal gaz rezervlerine ev sahipligi yapmaktadir. En eski ve en buyuk gaz sahalarindan biri Amu Derya havzasindaki Dauletabad Sahasi’dir. Dogu bolgesinde yer alan Guney Yoloten bolgesi de onemli dogal gaz rezervleri icermektedir.

5. Amerika BirlesIk Devletleri

ABD’deki dogal gaz uretiminin cogunlugu Teksas’ta ve MeksIka Korfezi cevresindedir. Dogal gaz iceren kilit bolgeler Amerika BirlesIk Devletleri’nin dogusundaki Marcellus Shale kaya formasyonu ve Teksas’taki Barnett Shale kaya formasyonunda yer almaktadir. Seyl olusumlari 30’dan fazla eyalette kesfedilmistir. ABD su anda dunyanin en buyuk dogal gaz tuketicisi ve en buyuk dogal gaz ureticisidir.

Dogal Gaz Nasil Olculur?Dogal Gaz Nedir?
Genel olarak dogal gazi fit kup (cf) cinsinden olceriz. Ancak dogal gazdan ne kadar enerji uretildigini hesaplarken olcu birimi Ingiliz isi birimleridir (BTU). Bir pound suyun sicakligini bir Fahrenheit derece artirmak bir BTU’ya esdegerdir. Dogal gaz faturanizi okurken, dogal gaz tuketiminizin Ingiliz isi birimi cinsinden listelendigini goreceksiniz. Bir fit kup 1.027 Ingiliz isi birimine esittir.

Ne Kadar Dogal Gaz Kaldi?
Kuresel enerji talebi surekli artarken, dogal gaz da dahil olmak uzere fosil yakitlar onde gelen enerji kaynagi olmaya devam etmektedir. Ne yazik ki bu kaynaklar, nufus ve talepteki ciddi artis nedeniyle hizla tukenmektedir.
Dogal gazin tukenmesine o kadar yakiniz ki, duzenleyici tedbirlerin degistirilmesi ve enerji verimliliginin uygulanmasi kritik onem tasiyor. Eger bir degisIklik yapmazsak, bugunun cocuklari yaslanmadan once dogal gaz arzimizi tuketmis olacagiz.

Mevcut dogal gaz uretim oraninin ayni kaldigini varsayalim. Bu durumda geriye sadece 40 ila 52 yillik dogal gaz rezervi kaldigini tahmin ediyoruz. Dogal gazdan daha az petrol kaldigi icin dogal gaz kullanimimizi arttirmak zorunda kalabiliriz ki bu da bizi bu surenin kisa sonuna yaklastiracaktir.

Dogal Gaz Temiz Enerji Sayilir mi?
Her ne kadar dogal gaz en temiz yanan fosil yakit olarak kabul edilse ve bazilari tarafindan bir temiz enerji bicimi olarak gorulse de, artik bircok kisi dogal gazin “daha temiz” olsa da aslinda temiz bir enerji kaynagi olmadigini ifade ediyor. Dogal gaz yakildiginda Dunya atmosferine karbon emisyonlari salmakta ve bilim insanlari bu emisyonlari cevresel sorunlarla iliskilendirmektedir. Hava kirleticileri, kronik saglik sorunlari, iklim degisIkligi, kuresel isinma, habitat tahribati ve dogal afetlerin nedeni olarak bilinmektedir.

Dogal Gazin Korunmasina Nasil Yardimci Olabilirim?
Alternatif bir kaynak olarak biyometan olarak da bilinen yenilenebilir dogal gaz (RNG), cop atiklarindan, ciftlik hayvanlarindan ve diger organik maddelerden anaerobik sindirim yoluyla uretilen bir yakittir. Fosil bir yakit degildir, ancak RNG kimyasal yapisi bakimindan geleneksel dogal gazla aynidir. Bu benzerlik, dagitim icin dogal gazla ayni sistemi kullanmasina olanak tanir.

ALİNTİ ~

17.Eylül.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Dogal Gaz Nedir? Dogal gazi enerji kaynagi olarak diger tum yakitlardan daha fazla kullaniyoruz. En hizli buyuyen ve en temiz yanan fosil yakit olan dogal gaz, toplam enerji talebimizin yaklasIk ucte birinden ve elektrik uretimimizin neredeyse dortte birinden sorumludur. Dogal Gazin Tanimi Nedir?Dogal Gaz Nedir? Dogal gaz, gozenekli tortul kayalarda, ozellikle de petrol verenlerde biriken, genellikle %80’den fazla metan ile birlikte az miktarda etan, propan, butan, nitrojen ve bazen helyumdan olusan gaz halindeki hidrokarbonlarin yanici bir karisimidir. Dogal Gazi Olusturan Ana Gaz Turleri Nelerdir? Genel olarak konusursak, dogal olarak olusan dort gaz vardir. Dogru oranlarda karistirildiklarinda dogal gazi olustururlar. Bunlar dort dogal gaz olarak bilinir ve ilk dort alkan olan metan, etan, butan ve propani icerir. Bir alkan, tek baglarin her bir atomu birbirine bagladigi bir hidrokarbondur. Hidrokarbonlar yalnizca karbon ve hidrojen atomlarindan olusan kimyasal bilesIklerdir. Metan, etan, butan ve propan – dogal gazi olusturmak icin kullanilan alkanlarin gruplandirilmasi – bircok ortak noktaya sahiptir. Hepsi renksiz, kokusuz ve yanici gazlardir. Bununla birlikte, hepsinin farkli molekuler yapilari ve bireysel kullanimlari vardir. 4 Dogal Gaz Nedir? 1. Metan ToksIk olmayan bir gaz olan metan, dogal gazin ana bilesenidir ve karisimin %80’inden fazlasini olusturur. Hidrokarbon molekullerinin en basit formudur. Metan kokusuz oldugundan, gaz olarak kullanildiginda sizintilari tespit edebilmemiz icin kokulu sulfur bilesIkleri eklenir. Yakildiginda, metan emisyonlari atmosfere salinir ve burada sera gazi haline gelir. 2. Etan Etan tipik olarak dogal gaz karisiminin %1 ila %6’sindan fazlasini olusturur ve bu da onu ikinci en buyuk fosil yakit bileseni yapar. Etan’in birincil kullanimi etilen uretimi icindir. Petrokimyasal hammadde, sayisiz gunluk urunun uretimi icin petrolden (petrokimyasal) elde edilen bir malzemedir (hammadde). Hatta su anda piller, giysiler, dijital cihazlar, elektrikli arac parcalari, tibbi ekipman, gunes panelleri, ruzgar turbini kanatlari gibi birkac petrokimyasal urun kullaniyor olabilirsiniz. Etan da bir sera gazidir, ancak metandan cok daha kucuk olcektedir. Uranus, Neptun, Jupiter, Saturn ve Saturn’un uydusu Titan’in atmosferinde etan izleri vardir. 3. Propan Az miktarda propan dogal gaz karisiminin bir bilesenidir. Ancak, esas olarak izgaralar, portatif sobalar, otobusler, taksiler, forkliftler ve eglence araclari icin yakit olarak kullaniriz. Propan yanmasi dogal gaz kadar temiz degildir, ancak benzinden cok daha temizdir. 4. Butan Butanin kokusuz oldugunu dusunmemize ragmen, dogal gaz veya petrole benzer hafif, rahatsiz edici bir kokusu vardir. Butan son derece yanicidir ve kolayca sivilastirilabilen bir gazdir. Butan, dogal gaz karisiminin kucuk bir bolumunu olusturur, ancak daha cok cakmaklarda, purmuzlerde ve tasinabilir sobalarda ve aerosol itici, sogutucu ve isitma yakiti olarak kullanilmasiyla bilinir.Dogal Gaz Nedir? Gaz ve Dogal Gaz Ayni midir? Gaz ve dogal gazin ortak noktasi nedir? Amerikalilarin cogunlugu her ikisini de gunluk olarak kullanmaktadir. Ayrica her ikisi de hidrokarbonlardan olusur ve fosil yakitlardan yapildiklari icin yenilenemeyen kaynaklardir. Ancak gaz ve dogal gaz ayni seyler degildir. Ayni adi paylasiyor olabilirler, ancak tipki gece ucan bir sopa ile beyzbolda kullandigimiz sopa gibi, oldukca farklidirlar. Gaz ve Dogal Gaz Nasil Farklidir? Gaz ve dogal gazin birbirine benzedigi bircok noktayi ele aldik. Simdi, ikisini birbirinden ayiran ozelliklerden birkacina goz atalim. Iste en onemli dort fark: Dogal gazi isitma kaynagi olarak, yemek pisirmek icin ve elektrik uretimi icin kullaniriz. Gaz veya benzin (petrol ve ham petrolun bir urunu oldugu icin petrol olarak da bilinir) esas olarak araclar icin motor yakiti olarak kullanilir. Dogal gaz, benzine gore yaklasIk %25 daha az karbondioksit uretir ve bu da onu daha temiz bir kaynak haline getirir. Dogal hallerinde benzin bir sivi iken, dogal gaz aslinda bir gazdir. Her ikisi de hidrokarbonlardan olusmasina ragmen, dogal gaz benzine gore daha az atom icerir. Dogal Gaz Nereden Geliyor? Dogal olarak olusan gazlar, tortu, kara ve deniz altinda bulunan curuyen hayvan ve bitki maddelerinin katmanlarindan kaynaklanir. Gomulu organik madde oksijensiz kaldiginda, Dunya yuzeyinin altinda yogun isi ve basinc altinda termal bir parcalanmaya ugrar. Milyonlarca yil suren bu surec, organik maddeyi hidrokarbonlara donusturur ve gaz halinde dogal gaz olarak birakir. Gazin kaynagina ve bulundugu yere gore iki dogal gaz kategorisi vardir. Bu kategoriler konvansiyonel ve konvansiyonel olmayan olarak adlandirilir. Konvansiyonel ve Konvansiyonel Olmayan Dogal Gaz Arasindaki Fark Nedir? Konvansiyonel dogal gaz yataklari cogunlukla petrol rezervuar yataklariyla birlikte bulunur ve erisimi nispeten kolaydir. Konvansiyonel dogal gazi orijinal bir sondaj yontemi (dikey kuyu sondaji olarak adlandirilir) ve geleneksel pompalama teknikleriyle cikaririz. Geleneksel olmayan dogal gaz yataklarina erisim daha zordur. Erisilebilirligin zayif olmasi, Dunya yuzeyinin ne kadar altinda bulunduklarindan kaynaklaniyor olabilir. Genel olarak, konvansiyonel olmayan dogal gaz yataklarini gecilmez olarak siniflandirdigimiz kaya olusumlarinda buluruz. Konvansiyonel olmayan dogal gaz genellikle komur yatagi metan, metan hidratlar, seyl gazi ve sIki gaz kumtasindan cikarilir. Dogal Gazi Nasil Temin Ediyoruz?Dogal Gaz Nedir? Dogal gaz yataklari tamamen olustuktan sonra yeraltinda kaya olusumlari icinde hapsolur. Dogal gazi buradan cikarabiliriz. Cevredeki cokeltiler ve kaya olusumlari hem yuksek gecirgenlige sahip hem de gozenekli ise bu islem en kolay sekilde gerceklesir. Gecirgenlik Nedir? Genellikle sivi ve gaz tarafindan icinden gecilebilen bir sey gecirgendir. Icinden gecilmesi ne kadar kolaysa, gecirgenligi de o kadar yuksektir. Kayadaki gecirgenlik, gozenek bosluklarinin birbirine nasil baglandigi ile olculur. Dogal gazin cevresindeki kayalardan daha dusuk bir yogunluga sahip oldugunu varsayalim. Bu durumda, sIki kaya olusumlarina ulasana kadar bu gozenek bosluklarindan yukari dogru akacak ve orada kalacaktir. Bugun bircok dogal gaz yatagini burada buluyoruz. Gozeneklilik Nedir? Bir sey acikliklar veya kucuk deliklerle dolu oldugunda, onun gozenekli oldugunu dusunuruz. Yuksek gozeneklilige sahip kayalar, kaya taneleri icinde cok sayida kucuk delige veya bos alana sahiptir. Bu bosluklar sivi ve gazin kolayca emilmesini saglar. Kumtasi, yuksek gozeneklilige sahip bir kaya ornegidir cunku taneleri icinde buyuk miktarda bos alan veya depolama alani bulunur. Dogal Gaz Yataklarinin Yerini Nasil Tespit Ederiz? Her seyden once, herhangi bir eski kaya olusumundan dogal gaz cikaramayiz. Oncelikle dogal gaz yataklarini nerede bulacagimizi belirlememiz gerekir. Bunlari sismik testler kullanarak tespit edebiliriz. Sismik dalgalar, komur yataklari ve seyl kayalari gibi dogal gaz yataklarina ev sahipligi yaptigi bilinen yeralti kaya olusumlarinin oldugundan suphelenilen alanlarda uretilir. Jeofizikciler sonuclari jeofon adi verilen akustik alicilar araciligiyla yorumlar. Bir dogal gaz yatagi bulunduktan ve gelistirme icin secildikten sonra bir dizi adim atilir. Ilk olarak, sondaj sirketi arazi sahibiyle bir araya gelerek yuzey erisim haklarini gorusur ve muzakere eder. Ekip daha sonra gaza ulasmak icin hangi sondaj yonteminin gerekli olacagini belirleyecektir. Ve cikarma islemini hakli cikaracak kadar buyuk bir dogal gaz yatagi olup olmadigini ogrenmek icin bir kesif kuyusu acacaklardir. Dogal Gaz Nasil Cikarilir? Dogal gazin cikarilmasi icin kullanilan uc farkli teknik vardir. Yontem, bolgenin jeolojisine ve dogal gaz yataklarinin ne kadar erisilebilir olduguna bagli olarak secilir. Bu uc cikarma yontemi dikey sondaj, yatay sondaj ve hidrolik catlatma olarak da bilinen hidrolik kirilmadir. Dikey Sondaj Nedir? Geleneksel dogal gaza geri donecek olursak, dikey sondaj tipik olarak yalnizca dogal gaz yataklari dogrudan Dunya yuzeyinin altinda bulundugunda kullanilir. Kuyular, bu geleneksel dogal gaz yataklarini tutan gozenekli kaya olusumlarinin icine dogru acilir. Adina sadik kalinarak, sondaj dikey yonde, dumduz asagiya dogru yapilir. Dikey sondaj, Dunya yuzeyinden dogal gaz cikarmak icin kullanilan ilk yontemdir. Aslinda 1980’lere kadar elimizdeki tek yontem dikey sondajdi. En kolay ve en uygun maliyetli cikarma yontemi oldugu icin bugun hala bu yontemi kullanabiliyoruz. Yatay Sondaj Nedir? Tum dogal gaz yataklari kolay erisilebilir yerlerde bulunmaz. Yatay sondajin ortaya ciktigi yillar 1980’li yillardir. Bu bulus, jeologlarin sondaji kelimenin tam anlamiyla baska bir yone tasimasina olanak tanidi. Yatay sondaj teknolojisi sayesinde daha once erisilemeyen dogal gaz yataklari artik cikarilabilir hale geldi. Burada, esnek bir sondaj borusu ve yonlendirilebilir bir matkap ucu birlikte calisarak dikey bir kuyuyu bukerek ve ardindan dogal gaz yatagi boyunca yatay bir aciyla sondaj yaparak sIki kaya olusumlarinda gezinir. Hidrolik Catlatma veya Fracking Nedir?Dogal Gaz Nedir? Hidrolik catlatma ya da fracking, Kuzey Amerika’da daha once asilmaz kaya olusumlari nedeniyle erisilemeyen dogal gazi ortaya cikarmak icin kullanilan bir yontemdir. Hidrolik catlatma islemi kimyasallar, kum ve sudan olusan bir karisimin yuksek basincla bir kuyuya enjekte edilmesini icerir. Bu yuksek basinclar, Dunya yuzeyinin cok altinda bulunan kaya olusumlarini catlatir, dolayisiyla hidrolik catlatma adini alir. Kaya olusumlarini catlatma eylemi, sIkismis dogal gazin serbest kalmasina neden olur. Gaz serbest kaldikca yukariya, kuyuya girdigi Dunya yuzeyine dogru hareket eder. Yukselmeye devam eden dogal gaz daha sonra kuyu basindan borularla cikarak yakindaki depolama tanklarina aktarilir. Fracking ile Ilgili Endiseler Nelerdir? Her ne kadar baska turlu ulasamayacagimiz dogal gaz yataklarina erismemizi saglasa da, bircok insan fracking isleminin cevre uzerindeki etkisinden endise duymaktadir. Catlatma islemi icin buyuk miktarlarda su kullanmamiz gerekiyor ki bu pek de cevre dostu degil. Ayrica, agir suyun genellikle uzak yerlere tasinmasi gerektiginden, bu islemi zor ve maliyetli hale getirmektedir. Fosil yakit endustrisi, karisimda hangi kimyasallari kullandiklari konusunda seffaf degil. Bu seffaf olmama durumu, olasi yeralti suyu kirlenmesi endisesine yol acmaktadir. Fracking bazi depremlerin nedeni olabilir. Dogal Gaz Cikarildiktan Sonra Ne Olur? Sondaj tamamlandiktan ve dogal gaz kaynagi kuyuya akmaya basladiktan sonra, sondaj ekipmani cikarilir ve yerine bir kuyu basi yerlestirilir. Toplama boru hatlari daha sonra gaz kaynagini isleme tesisi tesislerine tasir. Dogal Gaz Nasil Uretilir? Gaz tesislerinde dogal gaz bir filtreleme sistemi kullanilarak islenir. Filtrasyon istenmeyen gazlari ve asit, hidrojen sulfur, civa, azot, kukurt dioksit ve su buhari gibi diger safsizliklari giderir. Hatta bazi gaz tesisleri butan, etan, pentan ve propan gibi yan urunleri de giderir. Dogal gazi sIkistirilmis dogal gaz (CNG) ve sivilastirilmis dogal gaz (LNG) olmak uzere iki farkli sekilde isleyebiliriz. Islemenin tamamlanmasinin ardindan dogal gaz temiz ve tuketici dagitimina hazir olarak kabul edilir. Sikistirilmis Dogal Gaz (CNG) Nedir? Sikistirilmis dogal gaz esas olarak metandan olusur. CNG olusturmak icin kullanilan yuksek miktarda basinc, gazi orijinal hacminin %1’inin altina dusurur. Hava ile birlestirildiginde ve ateslendiginde CNG yakit olarak calisir. CNG yakitinin geleneksel benzine gore bircok avantaji vardir. Motorlar icin daha kolaydir, dogal gaz fiyatlari benzin fiyatlarindan onemli olcude daha dusuktu. CNG’nin yanmasi daha az hidrokarbon, karbon monoksit ve nitrojen oksit urettiginden cevre icin de benzinden daha iyidir. Dogal gaz kokusuz ve renksiz oldugundan, dogal gaz sirketleri guvenlik onlemi olarak CNG’ye koku verici maddeler eklemektedir. Bu koku curuk yumurta kokusuna benzer. Gaz sirketleri, insanlari olasi sizintilara karsi uyarmak icin CNG’ye bu kotu kokuyu ekler. Acik havada bir sizinti meydana gelirse, CNG o kadar hafiftir ki kolayca dagilmasi gerekir. Ancak kapali bir alanda meydana gelen bir sizinti, yangin veya patlamaya neden olabileceginden tehlikeli olabilir ve bogulma dahil ciddi saglik sorunlarina yol acabilir. Sikistirilmis dogal gazin kullanimi sivilastirilmis dogal gaza gore daha kolay olabilir. Avantajlarina ek olarak, CNG’nin uretimi daha ucuzdur ve sinirsiz bekleme suresine sahiptir, bu da depolandiginda asla son kullanma tarihinin gecmeyecegi anlamina gelir. Sivilastirilmis Dogal Gaz (LNG) Nedir? Sivilastirilmis dogal gaz hala temel olarak metandan olusur, ancak sivi hale getirilmistir. Bunu basarmak icin karbondioksit, belirli hidrokarbonlar ve su buhari gibi donabilecek her seyin uzaklastirilmasi ve gazin eksi 260 Fahrenheit dereceye kadar sogutulmasi gerekir. Bu asiri sicaklik, tasinmasini zor ve tehlikeli hale getirebilir. Donusturuldukten sonra, LNG’nin hacmi orijinal gazdan yaklasIk 600 kat daha kucuktur. Bu donusum LNG’yi depolama icin ideal bir dogal gaz formu haline getirir, ozellikle de gerektiginde kolayca gaz haline geri donebildigi icin. Sivilastirilmis dogal gaz CNG ile ayni faydalarin coguna sahiptir, ayrica yanici ve patlayici degildir, bu da onu hem yurtici hem de uluslararasi tasimacilik icin onemli olcude daha guvenli hale getirir. Bununla birlikte, CNG’den farkli olarak, LNG bir koku maddesi icermez, bu da sizinti tespitini daha zor hale getirir. LNG ile calisan araclarda herhangi bir sizintiyi tespit etmek icin elektronik metan sensorleri bulunur. LNG sizintilari da CNG sizintilari kadar tehlikelidir. Yangina neden olma veya bogulmaya yol acma potansiyeline sahiptirler. Gaz dedektorlerinin takilmasi riski azaltabilir ve tuketicileri olasi sizintilara karsi uyarabilir. Dogal Gaz Nasil Dagitilir? Dogal gaz kaynaklarini cikarma alanlarindan isleme tesislerine ve oradan da nihai varis noktasina guvenli bir sekilde tasimak icin genis bir gaz boru hatti agi kullanilir. Buradan dagitim veya gaz sirketleri dogal gazi isyerlerine ve evlere ulastirir veya daha sonraki bir tarihte kullanmak uzere guvenli bir sekilde depolar. Dogal Gaz Yukselir mi Duser mi? Havadan daha agir olan gazlarin yere dusecegini, havadan daha hafif olan gazlarin ise yukselecegini varsaymak mantiklidir. Ve temel anlamda bu aslinda dogrudur. Evinizde onemli bir dogal gaz kacagi varsa, havadan daha az yogun olan metan tavana kadar yukselecektir. Yani, yukaridaki soruya cevap vermek gerekirse, dogal gaz yukselir. Ancak, gazin yogunlugu havanin yogunlugundan, nispeten hizli bir sekilde karismasini ve yayilmasini engelleyecek kadar farkli degildir. Bu nedenle, sizinti cok kucuk veya cok yavassa, hic yukselmeyebilir. Bir sure sonra, tavanda yukselen ve biriken gazlar bile havayla karisacak ve bulunduklari alana esit olarak dagilacaktir. Dogal Gaz GuvenligiDogal Gaz Nedir? Kendinizi olasi dogal gaz sizintilarindan nasil koruyacaginizi ve bir sizintidan suphelenirseniz ne yapmaniz gerektigini bilmek cok onemlidir. Kaynak olarak dogal gaz kullaniyorsaniz, bir gaz kacagi dedektoru satin almayi ve kurmayi dusunun. Gaz sizintilari nadir olsa da her an meydana gelebilir. Asagidakiler, mulkunuzde veya cevresinde bir sizinti olabilecegine dair isaretlerdir: Tislama sesi veya kukreme Olu veya rengi solmus bitkiler Sicak bolgelerde zeminde donmus lekeler Curuk yumurta veya sulfur kokusu Dogal gaz kacagi oldugundan supheleniyorsaniz, kivilcim veya tutusmaya neden olabilecek herhangi bir sey yapmaktan kacinin. Daha guvenli bir alana gitmek icin derhal mulkunuzu terk edin. Ardindan, sorunu bildirmek icin kamu hizmetinizin gaz kacagi yardim hattini arayin. Dogal Gaz Nasil Kullanilir? Bugun hala bu yenilenemeyen fosil yakita sasirtici derecede onemli sayida sekilde guveniyoruz. Neden mi? Her ne kadar dogal gaz gibi fosil yakitlarin cevre uzerinde olumsuz etkileri oldugunu bilsek de, bunlarin yerine yenilerini koymanin o kadar da kolay olmadigini fark ettik. Alternatif ve yenilenebilir enerji entegrasyonu uzun bir yol kat etti. Ancak ruzgar turbinleri ve gunes panelleri gibi kaynaklar su anda tuketici talebini karsilayacak kadar enerji uretemiyor. Fosil yakitlari tamamen degistirebilmek icin, son 200 yilda kurdugumuz fosil yakit temelli sistemlerin satin alinabilirligi, erisilebilirligi ve verimliligi ile eslesecek bir sistem gelistirmemiz gerekiyor. O zamana kadar dogal gazi evleri isitmak, elektrik saglamak ve cok daha fazlasi icin kullanilan ana kaynak olarak gormeye devam edecegiz. Simdilik, dogal gazin nasil kullanildigini bes ana kategoride siniflandiriyoruz: Elektrik enerjisi uretimi Endustriyel kullanim Konut kullanimi Ticari kullanim Arac yakiti Dogal Gazin En Buyuk 3 Kullanim Alani Nedir? 1. Elektrik Santralleri Bazi ulkelerde kullanilan dogal gazin ucte birinden fazlasi elektrik uretimi icin tuketilmektedir. ABD Enerji Bilgi Idaresi, sebeke olcegindeki elektrik santrallerinin 2019 yilinda ABD genelinde yaklasIk 4,13 trilyon kilovat-saat (kWh) elektrik urettigini tahmin etmektedir. Bunun icinde dogal gaz, elektrik uretiminin %38’inden fazlasini saglayarak acik ara en cok kullanilan kaynak olmustur. 2. Endustriyel Kullanim Elektrik santrallerinin hemen ardindan gelen endustriyel kullanim, ikinci sirada yer almaktadir. Dogal gaz, fabrikalari sicak tutmak ve yakmak icin bir isi kaynagi olarak kullanilir. Ama ayni zamanda inanilmaz miktarda uretim amaciyla da kullaniliyor. Dogal gazi asagidaki gibi temel urunleri uretmek icin bir isi kaynagi olarak kullaniyoruz: Tuglalar Cimento Seramikler Gida urunleri Cam Kagit Celik Cini Uretimde dogal gaz, asagidaki gibi urunlerin yapiminda bilesen olarak da kullanilir: Antifriz Kumaslar Gubre Ilaclar Plastikler Ayrica, asagidakiler de dahil olmak uzere kimyasallarin uretiminde dogal gaz kullaniyoruz: Asetik asit Amonyak Butan Etan Metanol Propan 3. Konut Kullanimi ABD’deki evlerin yarisindan fazlasi kaynak olarak dogal gaz kullanmaktadir. Bu konut tuketicilerinin buyuk cogunlugu dogal gazi isitici ve su isiticilari icin isitma kaynagi olarak kullanmaktadir. Dogal gaz ayrica yemek pisirmek, camasir yikamak, somine yakmak ve bazi aydinlatma armaturlerine guc saglamak icin de yaygin olarak kullanilmaktadir. Dogal Gazi Nerede Buluruz? Sadece 10 ulke dunyanin en buyuk dogal gaz rezervlerinin yaklasIk %80’ine sahiptir. Suudi Arabistan, BirlesIk Arap Emirlikleri, Venezuella, Nijerya ve Cezayir sirasiyla alti ila onuncu siralar olarak bu listenin en altinda yer aliyor. Iste ilk bes: 1. Rusya Dunya fosil yakit rezervlerinin %19’undan biraz fazlasina ev sahipligi yapan Rusya, dunya genelindeki toplam gaz rezervlerinin yaklasIk dortte birine sahiptir. Ulkenin dogal gaz rezervlerinin yarisindan fazlasi Sibirya’da bulunmaktadir. Yamburg, Urengoy ve Medvezhye bolgenin onemli rezervlerinden ucudur. Yine de Rusya’nin gaz rezervlerinin cogu Yukari Bati Sibirya’nin Nadym-Pur-Taz (NPT) bolgesinde yer almaktadir. 2. Iran Dunyanin en buyuk ikinci dogal gaz rezervleri Iran’a ait olmasina ragmen, bu rezervlerin buyuk bir kismi gelistirilmemistir. Ulkenin dogal gaz rezervlerinin %60’indan fazlasi acik denizlerde bulunmaktadir. Iran’in en buyuk dogal gaz sahasi Guney Pars’tir. Ulkedeki diger onemli dogal gaz rezervleri Kuzey Pars, Kish ve Kangan’dir. 3. Katar Katar dunyanin en buyuk LNG tedarikcisi olarak ucuncu sirada yer almaktadir. Ulkenin dogal gaz rezervleri Katar’in kendisine esit buyuklukte bir alani kapsamaktadir. Ulkenin onde gelen dogal gaz uretim kaynagi olan Kuzey Sahasi, dunyanin en buyuk asosiye olmayan gaz sahasidir. 4. Turkmenistan Turkmenistan gaz rezervlerini gelistirmekte bazi zorluklarla karsilassa da, bu Orta Asya ulkesi dunyanin dorduncu en buyuk dogal gaz rezervlerine ev sahipligi yapmaktadir. En eski ve en buyuk gaz sahalarindan biri Amu Derya havzasindaki Dauletabad Sahasi’dir. Dogu bolgesinde yer alan Guney Yoloten bolgesi de onemli dogal gaz rezervleri icermektedir. 5. Amerika BirlesIk Devletleri ABD’deki dogal gaz uretiminin cogunlugu Teksas’ta ve MeksIka Korfezi cevresindedir. Dogal gaz iceren kilit bolgeler Amerika BirlesIk Devletleri’nin dogusundaki Marcellus Shale kaya formasyonu ve Teksas’taki Barnett Shale kaya formasyonunda yer almaktadir. Seyl olusumlari 30’dan fazla eyalette kesfedilmistir. ABD su anda dunyanin en buyuk dogal gaz tuketicisi ve en buyuk dogal gaz ureticisidir. Dogal Gaz Nasil Olculur?Dogal Gaz Nedir? Genel olarak dogal gazi fit kup (cf) cinsinden olceriz. Ancak dogal gazdan ne kadar enerji uretildigini hesaplarken olcu birimi Ingiliz isi birimleridir (BTU). Bir pound suyun sicakligini bir Fahrenheit derece artirmak bir BTU’ya esdegerdir. Dogal gaz faturanizi okurken, dogal gaz tuketiminizin Ingiliz isi birimi cinsinden listelendigini goreceksiniz. Bir fit kup 1.027 Ingiliz isi birimine esittir. Ne Kadar Dogal Gaz Kaldi? Kuresel enerji talebi surekli artarken, dogal gaz da dahil olmak uzere fosil yakitlar onde gelen enerji kaynagi olmaya devam etmektedir. Ne yazik ki bu kaynaklar, nufus ve talepteki ciddi artis nedeniyle hizla tukenmektedir. Dogal gazin tukenmesine o kadar yakiniz ki, duzenleyici tedbirlerin degistirilmesi ve enerji verimliliginin uygulanmasi kritik onem tasiyor. Eger bir degisIklik yapmazsak, bugunun cocuklari yaslanmadan once dogal gaz arzimizi tuketmis olacagiz. Mevcut dogal gaz uretim oraninin ayni kaldigini varsayalim. Bu durumda geriye sadece 40 ila 52 yillik dogal gaz rezervi kaldigini tahmin ediyoruz. Dogal gazdan daha az petrol kaldigi icin dogal gaz kullanimimizi arttirmak zorunda kalabiliriz ki bu da bizi bu surenin kisa sonuna yaklastiracaktir. Dogal Gaz Temiz Enerji Sayilir mi? Her ne kadar dogal gaz en temiz yanan fosil yakit olarak kabul edilse ve bazilari tarafindan bir temiz enerji bicimi olarak gorulse de, artik bircok kisi dogal gazin “daha temiz” olsa da aslinda temiz bir enerji kaynagi olmadigini ifade ediyor. Dogal gaz yakildiginda Dunya atmosferine karbon emisyonlari salmakta ve bilim insanlari bu emisyonlari cevresel sorunlarla iliskilendirmektedir. Hava kirleticileri, kronik saglik sorunlari, iklim degisIkligi, kuresel isinma, habitat tahribati ve dogal afetlerin nedeni olarak bilinmektedir. Dogal Gazin Korunmasina Nasil Yardimci Olabilirim? Alternatif bir kaynak olarak biyometan olarak da bilinen yenilenebilir dogal gaz (RNG), cop atiklarindan, ciftlik hayvanlarindan ve diger organik maddelerden anaerobik sindirim yoluyla uretilen bir yakittir. Fosil bir yakit degildir, ancak RNG kimyasal yapisi bakimindan geleneksel dogal gazla aynidir. Bu benzerlik, dagitim icin dogal gazla ayni sistemi kullanmasina olanak tanir. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.