Et Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? - IRCDefteri

CeReN · 05.Eylül.2022

Greenpeace’e gore, et endustrisinin faaliyetleri ormansizlasmaya, vahsi hayvan habitatlarinin yok edilmesine ve sera gazlarinin salinmasina guclu bir katkida bulunmaktadir. Giderek daha fazla insan Et Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?duzenli et yemenin olumsuz taraflarinin farkina varmakta ve beslenme tarzini degistirmekte, bitki kaynakli beslenmeye gecmektedir. Vejetaryenler bitkisel kaynakli besinler tuketir, hayvansal besinlerden kismen ya da tamamen uzak dururlar. Ornegin vejetaryenler kirmizi et yemese de bazilari yumurta, peynir, cokelek, bal gibi besinler yiyebilir ya da bazilari kirmizi et yemezken balik eti yiyebilir. Vejetaryen beslenmenin bir turu olan vegan beslenmede daha kesin, sIki kurallar gecerlidir. Veganlar, vejetaryenlerden farkli olarak hicbir sekilde hayvan eti ya da hayvansal bir urun (sut, yumurta, yogurt, peynir, tereyagi, bal gibi) tuketmemekte hatta hayvanlardan elde edilen giysileri kullanmayi da reddetmektedir. Tuketilen et miktari azaltildiginda veya ozellikle kisi tum hayati boyunca yediyse, tamamen yemeyi biraktiginda zihin ve beden tepki vermektedir. Artan enerji seviyeleri ve daha iyi bir ruh hali gibi fark edilebilecek bazi degisIklikler gorulmektedir. Arastirmalara gore, bitki bazli gidalarin alimini artirmaya odaklanan kisiler (veganlarin ve vejetaryenlerin) kalp hastaligi, yuksek tansiyon, tip 2 diyabet, obezite ve hatta meme kanseri ve prostat kanseri gibi bazi kanser turleri acisindan daha dusuk risk altindadir.
Etten vazgecmenin bunlara tam olarak nasil neden oldugu ve beslenmeden et bazli proteinler cikarildiginda, bitki bazli beslenmeye gecildiginde vucudun nasil tepki verdigi asagida aciklanmistir.

Ilk Basta Hala Ac Hissedilebilir
Etsiz beslenmenin ilk bir veya iki haftasinda kisiler tum gida bilesenlerini (protein, karbonhidratlar ve kaloriler) tuketmis olsalar bile doymamis, psIkolojik olarak muhtemelen hala ac hissedebilir. Kisi cogu ogunde et ve az sebze yemeye aliskinsa ve beslenmesinde daha cok sebzeye yer vermeye baslarsa muhtemelen ana yemegini yememis gibi hissedecektir. Bazi vegan diyetler yag ve protein acisindan daha dusuk olabileceginden, doyumsuzluk hissi bununla da iliskili olabilir. Bu duygu bir hafta kadar surebilir ancak birkac hafta icinde zihin yeni yeme duzenine alisacaktir. Avokado, kuruyemis, kinoa, mercimek ve tofu gibi yiyecekler doyurucu, protein dolu vejetaryen yiyeceklerdir.

Cinko EksIkligi Yasanabilir
BagisIklik sistemi, vucudun hastaliklara ve enfeksiyonlara karsi en onemli savunma hatlarindan biridir ve buna cok sayida faktor katkida bulunur. Bunlardan biri de cinko alimidir. Cinko istiridye, sigir eti, balik, karides, yengec, yumurta ve sut gibi besinlerde bulunur. Bu nedenle kisiler et veya balik yemiyorsa ihtiyaci olan, bagisIklik sagligi icin hayati onem tasiyan cinkoyu alamiyor olabilir. Bunun nedeni bitki bazli gidalarda cinkonun sinirli miktarda bulunmasidir. Baklagiller ve kepekli tahillar gibi bazi vejetaryen yiyecekler, vucudun cinko emilimini azaltabilecek asitler olan fitatlar icerir. Bu nedenle bir eksIklik meydana gelebilir. Cinko eksIkligi bagisIklik sisteminin bozulmasina ve yavas yara iyilesmesine, sac dokulmesine ve ishale yol acabilir. Esasen, cinko eksIkligi oldugunda, vucut yeni hucreleri gerektigi gibi uretemez, bu da bagisIklik sistemi icin sorun anlamina gelir. Cinko, koku alma ve tat alma duyusunu (tat tomurcuklarini ve hassasiyetlerini) etkiledigi icin damak zevkini ve istahi da bozabilir. Bu nedenle, et yemeyi birakanlar (veganlar ve vejetaryenler) gunluk cinko alim tavsiyelerine uymali, diyetlerine diger cinko kaynaklarini katmalidir. Yetiskin kadinlar gunde 8 miligram, erkekler ise gunde 11 miligram cinko almayi hedeflemelidir. Yogurt, guclendirilmis tahillar, yogurt, kaju fistigi ve nohut gibi besinler harika cinko kaynaklaridir, diyet takviyeleri de kolayca temin edilebilir.

Bagirsak Sagligi IyilesebilirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?
Kisilerin yedigi ve ictigi her sey bagirsaklardan gecer ve yol boyunca yasayan, bagirsak mikrobiyomu olarak bilinen bakterilerle etkilesime girer. Bu bakteriler sagligin buyuk bir kismini etkiler. Probiyotik bakteriler olarak adlandirilan yararli bakterilerin baskin olmasi, sagligin korunmasini saglar, bagirsak ve vucuttaki diger organlarin hastaliklarini onler. Et, ozellikle kirmizi et ve islenmis etler (sut ve yumurta dahil, lif acisindan fakir diyetler ) bagirsakta iltihaplanmayi tesvik edebilir, bu da iyi bakterileri degistirir, kabizlik ve siskinlik gibi sindirim sorunlarina yol acabilir. Buna karsilik, etten vazgecmek ve bitki temelli bir diyeti benimsemek, sebze, meyve ve kepekli tahillardaki diyet lifi, dost ya da iyi bakterilerin buyumesine katkida bulunarak vucuttaki saglikli bagirsak mikrobiyomunu korur. Bu, vejetaryen bir diyetin sindirim sistemi sagligini iyilestirebilecegi, bagirsak hareketlerini duzenleyebilecegi ve kabizligi onleyebilecegi anlamina gelir. Bitki bazli bir diyetin faydalari hizla baslar, bagirsak bakteri kaliplarinin degismesi sadece birkac gun surer.

Vucutta Iltihaplanma Azalabilir
Doymus yaglar iltihaplanmaya neden olabilmektedir. Peynir, kirmizi et ve islenmis gidalar yiyen kisilerin vucudunda iltihaplanma (inflamasyon) seviyesinin yuksek olma ihtimali vardir. Kisa sureli iltihaplanma (ornegin bir yaralanmadan sonra) normal ve gerekli olsa da, aylarca veya yillarca suren iltihaplanma normal sayilmaz. Kronik iltihaplanma, diger sorunlarin yani sira ateroskleroz, kalp krizi, felc, diyabet ve otoimmun hastaliklarin gelisimi ile baglantilidir. Bu nedenle bu yaglar bakimindan zengin gidalardan kacinmak gerekir. Bitki bazli diyetler lif, antioksidanlar ve diger bitkisel besinler acisindan yuksek, doymus yag ve endotoksinler gibi inflamatuar tetikleyiciler acisindan cok dusuktur. Kandaki yuksek C-reaktif protein (CRP) duzeyleri iltihaplanmanin gostergesidir. Arastirmalar, bitkisel besinler tuketmeyi benimseyen kisilerin vucudundaki CRP duzeylerinin onemli derecede dustugunu gostermistir.

Cilt Biraz Daha Parlak Olabilir
Et, ne yazik ki cildin en iyi arkadasi degildir ve etten vazgecmek, ozellikle cilt sorunlari yasaniyorsa, cilt sagliginin oldukca onemli olcude iyilesmesine yardimci olabilir. Vejetaryen olmak, sut veya seker gibi ana akne tetikleyici gidalari kesmese de, cogu vejetaryen diyet yag, doymus yag ve kolesterol bakimindan daha dusuktur. Daha az kalori tuketmek cilt yagi uretimini, dolayisiyla cilt sorunlarini azaltabilir. Aslinda, cilt sagligini guclendirmeye gercekten yardimci olmak isteyenler icin sutten vazgecmek harika bir hareket olabilir. Bazi dermatologlar, peynir alti suyu proteini ve yagsiz sut gibi sut urunlerinde sIklikla bulunan hormonlar nedeniyle sut urunlerini diyetten cikarmanin cilt sagligina yardimci olabilecegini one surmektedir. Sut urunlerinden vazgecmeye hazir olmayanlarin ise etten vazgecmekle baslamasi cilde yardimci olmak icin saglam bir secenektir.

Vucut Yeterince B12 Almakta Zorlanabilir
Etten vazgecmenin sagliga bir dizi pozitif katkisi olabilir fakat B12 vitamini soz konusu oldugunda, diyette alternatif kaynaklari hesaba katmak onemlidir. B12 vitamininin hucresel saglikta cok onemli bir rol oynar ve uygun seviyeleri DNA’nin, sinirlerin ve kan hucrelerinin dogru calismasina yardimci olmasinin yani sira vucuda enerji saglar. B12 ette kolayca bulunurken, onu diyetten cikardiktan sonra elde edilmesi daha zordur ve dikkatli olunmazsa, anemi gibi komplikasyonlara yol acabilecek bir B12 eksIkligi yasanabilir. Iyi haber sudur ki, B12 yumurta ve sut urunleri gibi hayvansal urunlerde de bulunmaktadir. Bu nedenle, yalnizca etten vazgecip tamamen vegan olmayanlar, B12 iceren gida kaynaklarina erismeye devam edebilir. Vegan bir diyet uygulayanlar icin besin mayasi ve guclendirilmis tahillar gibi B12’nin diyet kaynaklari, seviyeyi yuksek tutmaya yardimci olabilir veya gunluk diyet takviyesi iyi bir secim olabilir. Hangi secimi olursa olsun, etten vazgecildiginde kaybolan seviyeleri hesaba katmayi unutmamak onemlidir.

Kalp Sagligi Muhtemelen IyilesirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?
Etten vazgecmek kalp icin saglik yararlari saglayabilir. Ozellikle islenmis ve kirmizi etten vazgecmek, kalp hastaligi ve felc riskini onemli olcude azaltabilir, bitki bazli bir diyeti benimsemek, besin ve lif bakimindan yuksek, guclu faydalari oldugu gorulen bir diyet sunar. Bitki bazli bir diyetin kalp sagligi icin faydalari, Amerikan Kalp Dernegi Dergisi’nde yayinlanan bir 2019 incelemesinde oldukca ikna edici bir sekilde gorulmektedir. YaklasIk 30 yila yayilan verilere bakildiginda, arastirmacilar, agirlikli olarak bitki bazli ve hayvansal gidalar bakimindan daha dusuk diyetleri takip eden katilimcilarda genel olarak daha dusuk kalp hastaligi riskinin yani sira kalple ilgili durumlardan olumlerin daha az oldugunu bulmuslardir. Bu, buyuk olcude bitki bazli bir diyete bagli kalan kisilerde kardiyovaskuler hastaliktan olumun daha fazla hayvansal urun tuketenlere gore %19 daha az olasi oldugu anlamina gelir.

Normalden Biraz Daha Gazli Olunabilir
Etten vazgectikten sonra biraz daha gazli olmak dogaldir. Yine de bunun nedeni, et yemeyi birakmak degil, onun lif icerigi yuksek diger gidalarla degistirilmesidir. Bitki bazli bir diyete gecildiginde, genellikle daha fazla tuketilen sebzelerde, fasulyelerde ve bakliyatlarda bulunan lif alt gastrointestinal sistemde ( kalin bagirsakta) fermente olur ve bagirsak gazi uretilir. Daha sIk gaz cikarmak zorunda kalmanin yani sira, eti biraktiktan sonraki ilk birkac hafta icinde biraz daha siskinlik hissedilebilir. Bu semptomlari yonetmeye yardimci olmak icin, bagirsaklarin kendini yeniden dengelemesine yardimci olabilecek canli kulturlere sahip yogurt gibi besin kaynaklari tuketilmelidir fakat bir kerede cok fazla yogurt yemek gazi daha da kotulestirebilir. Diyete daha fazla bitki bazli yiyecek eklemeye baslayanlar tuvalete normalden daha fazla gidiyormus gibi de hissedebilir fakat gunde bir kez gidiliyorsa, aslinda daha duzenli hale geliniyor demektir.

Dogal Olarak Kilo Verilebilir
Etten vazgecmek, herhangi bir ozel caba gostermeden dogal kilo kaybina neden olabilir. Arastirmalar, vejetaryen diyetine bagli kalan kisilerin daha az yagli yiyecek tukettigini ve et yiyen insanlardan daha ince oldugunu gostermektedir. Arastirmalar ayrica vejetaryenlerin, vejetaryen olmayanlarla ayni kalori alimina sahip olmalarina ragmen, et yiyenlere gore daha dusuk vucut kitle indeksine sahip olma egiliminde olduklarini gostermistir. Vejetaryen diyetlerin ortalama vucut agirligi uzerindeki etkilerinin incelendigi 15 farkli calismanin sonucuna gore ortalama olarak, calismalara katilanlarin 44 hafta boyunca 10 kilo verdigi bulunmustur. Tibbi baglamda kilo vermek isteyenler icin vejetaryen diyetler iyi bir oneri olabilir.

Biraz Daha Iyi Uyunabilir
Gunun sonunda uykuya dalmakta biraz sorun yasayanlar olabilir. Eti birakmak, uyku kalitesini artirarak uykuya dalma konusunda yardimci olabilir. Bitki acisindan zengin bir diyetin yuksek izoflavon icerigi uyku kalitesini arttirmaktan sorumlu olabilir cunku izoflavonlar ayni zamanda uyku donguleri uzerinde ostrojene benzer bir olumlu etkiye sahip olabilen fitoostrojenlerdir. 1000’den fazla yetiskini ve izoflavonlarin uyku kalitesi uzerindeki etkilerini inceleyen bir Japon calismasi, daha yuksek izoflavon aliminin daha iyi uyku kalitesi, daha uzun uyku suresi ve daha fazla refah hissi ile sonuclandigini bulmustur. Izoflavonlar denilen kimyasal bilesIkler daha cok kuru fasulye, soya fasulyesi, bakla, bezelye, mercimek gizi baklagillerde bulunur.

Diyabet Riski DusebilirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?
Yaygin algi, daha yuksek tip 2 diyabet riskini tuketilen seker miktariyla iliskilendirirken, diyabet gelistirme olasiliginin artmasina katkida bulunabilecek cok sayida faktor vardir. 1990’li yillarin sonlarinda gerceklestirilen populasyona dayali bir prospektif (ileriye, gelecege donuk ) kohort calismasi olan Singapur Cin Saglik Arastirmasi (SCHS ) 63.257 yetiskin uzerinde bir arastirma yapmistir. Buna gore, et yemek faktorlerden biridir ve bir kisi ne kadar cok et yerse risk o kadar fazla demektir. Kirmizi et tuketiminin yuksek oldugu bazi durumlarda, tip 2 diyabet gelisme riski %23 daha yuksek bulunurken, yuksek kanatli tuketimi olasilikta % 15’lik bir artisa neden olmustur. Bu potansiyel olarak, heme demiri (sadece hayvanlarda bulunan, miyoglobin ve hemoglobinden elde edilen demir turu) ile tip 2 diyabet riski arasinda gozlenen bir baglanti nedeniyle, et ve kumes hayvanlarinda bulunan daha yuksek heme demir seviyelerine bagli olabilir. Ote yandan, bir kisi et yemeyi birakir ve bitki bazli (islenmemis bitkisel gidalar, tam tahillar) saglikli bir diyet uygularsa diyabete yakalanma riskini azaltmis olur. Ayrica, zaten teshis konmussa, bitki bazli bir diyet diyabeti iyilestirebilir veya hatta tersine cevirebilir.

Kolesterol Seviyesi Dusebilir
Bircok yetiskin, saglikli olandan daha yuksek kolesterole sahiptir ve doymus yaglar bakimindan yuksek olan etler yemek buna katkida bulunabilir. Kirmizi et genellikle bunun bir suclusu olsa da, kolesterol seviyeleri icin gercekten sorunlu olan ve ayrica kolon kanseri ve kalp hastaligi riskinde artisa yol acan islenmis etlerdir. Bitki bazli bir diyet benimsemek kolesterol seviyesinin dusmesine yardimci olabilir. Bu, bitki bazli diyetler ve kolesterol seviyeleri arasindaki baglantiya bakan yaklasIk 50 calismanin bir incelemesinde oldukca kapsamli bir sekilde gorulebilir. Inceleme, bitki temelli diyetlerin daha dusuk toplam kolesterol, daha dusuk LDL kolesterol (veya kotu kolesterol) ve ayrica HDL ya da iyi kolesterol insidansinin dusuk olmasiyla iliskili olmasiyla oldukca olumlu bir tablo cizmistir. Bununla birlikte, calisma, bitki bazli diyetlerin kandaki dusuk trigliseritlerle mutlaka iliskili olmadigini, bunun da kolesterol ve kalp hastaligi icin bir risk faktoru olabilecegini belirtmistir.

Belirli Kanserlere Yakalanma Riski Azalabilir
Yasam tarzi araciligiyla kanser riskini azaltmak icin elden geleni yapmak her zaman saglikli bir harekettir. Et yemeyi birakanlarin bazi kanserlere yakalanma riski daha az olabilir. Genel olarak kanser riski icin etten, ozellikle kirmizi ve islenmis etten vazgecmenin genel bir faydasi vardir. Doymus yag orani yuksek diyetler vucutta artan iltihaplanma ile iliskilendirilmistir ve kronik iltihaplanma, kanserin gelisimi ile baglantilidir. Ozellikle kirmizi etten vazgecmenin kolon kanseri risk faktorunu azaltmaya yardimci olabilecegi bilinmektedir.

Antrenmanlar Biraz Daha Zorlasabilir
Birinci sinif bir protein kaynagi olarak et, kas kazanmada yararli bir yapi tasi olabilir. Hayvan bazli proteinler kas kutlesi yapimini desteklemek icin daha etkilidir fakat mukemmel bitki bazli protein kaynaklari da vardir ve bunlar kas kutlesinin korunmasini etkili bir sekilde destekleyebilir, mesele nasil tuketildigiyle ilgilidir. Vejetaryen sporculara ve ozellikle vegan sporculara egzersiz sonrasi proteinlerini sivi halde almalari onerilmektedir cunku sivilar vucuda katilardan daha hizli emilir. Iyilesmeyi hizlandirmak icin hindistan cevizi sutu, badem sutu, kenevir sutu, pirinc sutu veya soya sutu ile bir smoothie hazirlanmasi ve vucudun egzersiz sonrasi enerji icin kullandigi glikojen depolarini yenilemek icin taze meyve seklinde karbonhidratlar eklenmesi de oneriler arasindadir.

Demir Kaynaklarina Dikkat Edilmesi GerekirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?
Et, ozellikle kirmizi et, demir icerigi bakimindan benzersizdir. YaklasIk 100 gramlik bir kirmizi et porsiyonu, gunluk onerilen demir degerinin yaklasIk %15’ini icerir. Demir, enerji seviyesini korumak icin kanda oksijenin tasinmasinda cok onemli bir role sahiptir. Demir eksIklikleri bas donmesi, bas agrisi, yorgunluk ve halsizlik gibi oldukca rahatsiz edici semptomlara neden olabilir. Bu nedenle, diyete mercimek, fasulye ve tofu gibi et bazli olmayan guclu demir kaynaklarinin yani sira guclendirilmis tahillar da dahil etmek onemlidir. Ayrica, mineral seviyelerinin en yuksek noktada kalmasini saglamak icin demir takviyeleri de arastirilmaya deger.

Kucuk DegisIkliklerle Baslanmasi Onemlidir
Et yemeyi birakmak zor olabilir fakat uzun vadede bazi faydalari oldugu gorulecektir. Surdurulebilir olmasi acisindan ayni anda koklu degisIklikler yapilmamalidir. Ise once kirmizi et birakilarak baslanabilir. Kisilerin kendisini ayda bir kez simartmasi sorun degildir ama tavuk ve hindi eti gibi yagsiz etlere yogunlasmak daha iyidir. Kisiler bu gecis doneminden sonra yavas yavas yagsiz et yemeyi de birakabilir. Ozellikle periferik damar hastaliklari, damar tikanikligi, felc, yuksek tansiyon ve diyabeti olanlara etsiz beslenme onerilmektedir.

ALİNTİ ~

05.Eylül.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Et Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? Greenpeace’e gore, et endustrisinin faaliyetleri ormansizlasmaya, vahsi hayvan habitatlarinin yok edilmesine ve sera gazlarinin salinmasina guclu bir katkida bulunmaktadir. Giderek daha fazla insan Et Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur?duzenli et yemenin olumsuz taraflarinin farkina varmakta ve beslenme tarzini degistirmekte, bitki kaynakli beslenmeye gecmektedir. Vejetaryenler bitkisel kaynakli besinler tuketir, hayvansal besinlerden kismen ya da tamamen uzak dururlar. Ornegin vejetaryenler kirmizi et yemese de bazilari yumurta, peynir, cokelek, bal gibi besinler yiyebilir ya da bazilari kirmizi et yemezken balik eti yiyebilir. Vejetaryen beslenmenin bir turu olan vegan beslenmede daha kesin, sIki kurallar gecerlidir. Veganlar, vejetaryenlerden farkli olarak hicbir sekilde hayvan eti ya da hayvansal bir urun (sut, yumurta, yogurt, peynir, tereyagi, bal gibi) tuketmemekte hatta hayvanlardan elde edilen giysileri kullanmayi da reddetmektedir. Tuketilen et miktari azaltildiginda veya ozellikle kisi tum hayati boyunca yediyse, tamamen yemeyi biraktiginda zihin ve beden tepki vermektedir. Artan enerji seviyeleri ve daha iyi bir ruh hali gibi fark edilebilecek bazi degisIklikler gorulmektedir. Arastirmalara gore, bitki bazli gidalarin alimini artirmaya odaklanan kisiler (veganlarin ve vejetaryenlerin) kalp hastaligi, yuksek tansiyon, tip 2 diyabet, obezite ve hatta meme kanseri ve prostat kanseri gibi bazi kanser turleri acisindan daha dusuk risk altindadir. Etten vazgecmenin bunlara tam olarak nasil neden oldugu ve beslenmeden et bazli proteinler cikarildiginda, bitki bazli beslenmeye gecildiginde vucudun nasil tepki verdigi asagida aciklanmistir. Ilk Basta Hala Ac Hissedilebilir Etsiz beslenmenin ilk bir veya iki haftasinda kisiler tum gida bilesenlerini (protein, karbonhidratlar ve kaloriler) tuketmis olsalar bile doymamis, psIkolojik olarak muhtemelen hala ac hissedebilir. Kisi cogu ogunde et ve az sebze yemeye aliskinsa ve beslenmesinde daha cok sebzeye yer vermeye baslarsa muhtemelen ana yemegini yememis gibi hissedecektir. Bazi vegan diyetler yag ve protein acisindan daha dusuk olabileceginden, doyumsuzluk hissi bununla da iliskili olabilir. Bu duygu bir hafta kadar surebilir ancak birkac hafta icinde zihin yeni yeme duzenine alisacaktir. Avokado, kuruyemis, kinoa, mercimek ve tofu gibi yiyecekler doyurucu, protein dolu vejetaryen yiyeceklerdir. Cinko EksIkligi Yasanabilir BagisIklik sistemi, vucudun hastaliklara ve enfeksiyonlara karsi en onemli savunma hatlarindan biridir ve buna cok sayida faktor katkida bulunur. Bunlardan biri de cinko alimidir. Cinko istiridye, sigir eti, balik, karides, yengec, yumurta ve sut gibi besinlerde bulunur. Bu nedenle kisiler et veya balik yemiyorsa ihtiyaci olan, bagisIklik sagligi icin hayati onem tasiyan cinkoyu alamiyor olabilir. Bunun nedeni bitki bazli gidalarda cinkonun sinirli miktarda bulunmasidir. Baklagiller ve kepekli tahillar gibi bazi vejetaryen yiyecekler, vucudun cinko emilimini azaltabilecek asitler olan fitatlar icerir. Bu nedenle bir eksIklik meydana gelebilir. Cinko eksIkligi bagisIklik sisteminin bozulmasina ve yavas yara iyilesmesine, sac dokulmesine ve ishale yol acabilir. Esasen, cinko eksIkligi oldugunda, vucut yeni hucreleri gerektigi gibi uretemez, bu da bagisIklik sistemi icin sorun anlamina gelir. Cinko, koku alma ve tat alma duyusunu (tat tomurcuklarini ve hassasiyetlerini) etkiledigi icin damak zevkini ve istahi da bozabilir. Bu nedenle, et yemeyi birakanlar (veganlar ve vejetaryenler) gunluk cinko alim tavsiyelerine uymali, diyetlerine diger cinko kaynaklarini katmalidir. Yetiskin kadinlar gunde 8 miligram, erkekler ise gunde 11 miligram cinko almayi hedeflemelidir. Yogurt, guclendirilmis tahillar, yogurt, kaju fistigi ve nohut gibi besinler harika cinko kaynaklaridir, diyet takviyeleri de kolayca temin edilebilir. Bagirsak Sagligi IyilesebilirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? Kisilerin yedigi ve ictigi her sey bagirsaklardan gecer ve yol boyunca yasayan, bagirsak mikrobiyomu olarak bilinen bakterilerle etkilesime girer. Bu bakteriler sagligin buyuk bir kismini etkiler. Probiyotik bakteriler olarak adlandirilan yararli bakterilerin baskin olmasi, sagligin korunmasini saglar, bagirsak ve vucuttaki diger organlarin hastaliklarini onler. Et, ozellikle kirmizi et ve islenmis etler (sut ve yumurta dahil, lif acisindan fakir diyetler ) bagirsakta iltihaplanmayi tesvik edebilir, bu da iyi bakterileri degistirir, kabizlik ve siskinlik gibi sindirim sorunlarina yol acabilir. Buna karsilik, etten vazgecmek ve bitki temelli bir diyeti benimsemek, sebze, meyve ve kepekli tahillardaki diyet lifi, dost ya da iyi bakterilerin buyumesine katkida bulunarak vucuttaki saglikli bagirsak mikrobiyomunu korur. Bu, vejetaryen bir diyetin sindirim sistemi sagligini iyilestirebilecegi, bagirsak hareketlerini duzenleyebilecegi ve kabizligi onleyebilecegi anlamina gelir. Bitki bazli bir diyetin faydalari hizla baslar, bagirsak bakteri kaliplarinin degismesi sadece birkac gun surer. Vucutta Iltihaplanma Azalabilir Doymus yaglar iltihaplanmaya neden olabilmektedir. Peynir, kirmizi et ve islenmis gidalar yiyen kisilerin vucudunda iltihaplanma (inflamasyon) seviyesinin yuksek olma ihtimali vardir. Kisa sureli iltihaplanma (ornegin bir yaralanmadan sonra) normal ve gerekli olsa da, aylarca veya yillarca suren iltihaplanma normal sayilmaz. Kronik iltihaplanma, diger sorunlarin yani sira ateroskleroz, kalp krizi, felc, diyabet ve otoimmun hastaliklarin gelisimi ile baglantilidir. Bu nedenle bu yaglar bakimindan zengin gidalardan kacinmak gerekir. Bitki bazli diyetler lif, antioksidanlar ve diger bitkisel besinler acisindan yuksek, doymus yag ve endotoksinler gibi inflamatuar tetikleyiciler acisindan cok dusuktur. Kandaki yuksek C-reaktif protein (CRP) duzeyleri iltihaplanmanin gostergesidir. Arastirmalar, bitkisel besinler tuketmeyi benimseyen kisilerin vucudundaki CRP duzeylerinin onemli derecede dustugunu gostermistir. Cilt Biraz Daha Parlak Olabilir Et, ne yazik ki cildin en iyi arkadasi degildir ve etten vazgecmek, ozellikle cilt sorunlari yasaniyorsa, cilt sagliginin oldukca onemli olcude iyilesmesine yardimci olabilir. Vejetaryen olmak, sut veya seker gibi ana akne tetikleyici gidalari kesmese de, cogu vejetaryen diyet yag, doymus yag ve kolesterol bakimindan daha dusuktur. Daha az kalori tuketmek cilt yagi uretimini, dolayisiyla cilt sorunlarini azaltabilir. Aslinda, cilt sagligini guclendirmeye gercekten yardimci olmak isteyenler icin sutten vazgecmek harika bir hareket olabilir. Bazi dermatologlar, peynir alti suyu proteini ve yagsiz sut gibi sut urunlerinde sIklikla bulunan hormonlar nedeniyle sut urunlerini diyetten cikarmanin cilt sagligina yardimci olabilecegini one surmektedir. Sut urunlerinden vazgecmeye hazir olmayanlarin ise etten vazgecmekle baslamasi cilde yardimci olmak icin saglam bir secenektir. Vucut Yeterince B12 Almakta Zorlanabilir Etten vazgecmenin sagliga bir dizi pozitif katkisi olabilir fakat B12 vitamini soz konusu oldugunda, diyette alternatif kaynaklari hesaba katmak onemlidir. B12 vitamininin hucresel saglikta cok onemli bir rol oynar ve uygun seviyeleri DNA’nin, sinirlerin ve kan hucrelerinin dogru calismasina yardimci olmasinin yani sira vucuda enerji saglar. B12 ette kolayca bulunurken, onu diyetten cikardiktan sonra elde edilmesi daha zordur ve dikkatli olunmazsa, anemi gibi komplikasyonlara yol acabilecek bir B12 eksIkligi yasanabilir. Iyi haber sudur ki, B12 yumurta ve sut urunleri gibi hayvansal urunlerde de bulunmaktadir. Bu nedenle, yalnizca etten vazgecip tamamen vegan olmayanlar, B12 iceren gida kaynaklarina erismeye devam edebilir. Vegan bir diyet uygulayanlar icin besin mayasi ve guclendirilmis tahillar gibi B12’nin diyet kaynaklari, seviyeyi yuksek tutmaya yardimci olabilir veya gunluk diyet takviyesi iyi bir secim olabilir. Hangi secimi olursa olsun, etten vazgecildiginde kaybolan seviyeleri hesaba katmayi unutmamak onemlidir. Kalp Sagligi Muhtemelen IyilesirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? Etten vazgecmek kalp icin saglik yararlari saglayabilir. Ozellikle islenmis ve kirmizi etten vazgecmek, kalp hastaligi ve felc riskini onemli olcude azaltabilir, bitki bazli bir diyeti benimsemek, besin ve lif bakimindan yuksek, guclu faydalari oldugu gorulen bir diyet sunar. Bitki bazli bir diyetin kalp sagligi icin faydalari, Amerikan Kalp Dernegi Dergisi’nde yayinlanan bir 2019 incelemesinde oldukca ikna edici bir sekilde gorulmektedir. YaklasIk 30 yila yayilan verilere bakildiginda, arastirmacilar, agirlikli olarak bitki bazli ve hayvansal gidalar bakimindan daha dusuk diyetleri takip eden katilimcilarda genel olarak daha dusuk kalp hastaligi riskinin yani sira kalple ilgili durumlardan olumlerin daha az oldugunu bulmuslardir. Bu, buyuk olcude bitki bazli bir diyete bagli kalan kisilerde kardiyovaskuler hastaliktan olumun daha fazla hayvansal urun tuketenlere gore %19 daha az olasi oldugu anlamina gelir. Normalden Biraz Daha Gazli Olunabilir Etten vazgectikten sonra biraz daha gazli olmak dogaldir. Yine de bunun nedeni, et yemeyi birakmak degil, onun lif icerigi yuksek diger gidalarla degistirilmesidir. Bitki bazli bir diyete gecildiginde, genellikle daha fazla tuketilen sebzelerde, fasulyelerde ve bakliyatlarda bulunan lif alt gastrointestinal sistemde ( kalin bagirsakta) fermente olur ve bagirsak gazi uretilir. Daha sIk gaz cikarmak zorunda kalmanin yani sira, eti biraktiktan sonraki ilk birkac hafta icinde biraz daha siskinlik hissedilebilir. Bu semptomlari yonetmeye yardimci olmak icin, bagirsaklarin kendini yeniden dengelemesine yardimci olabilecek canli kulturlere sahip yogurt gibi besin kaynaklari tuketilmelidir fakat bir kerede cok fazla yogurt yemek gazi daha da kotulestirebilir. Diyete daha fazla bitki bazli yiyecek eklemeye baslayanlar tuvalete normalden daha fazla gidiyormus gibi de hissedebilir fakat gunde bir kez gidiliyorsa, aslinda daha duzenli hale geliniyor demektir. Dogal Olarak Kilo Verilebilir Etten vazgecmek, herhangi bir ozel caba gostermeden dogal kilo kaybina neden olabilir. Arastirmalar, vejetaryen diyetine bagli kalan kisilerin daha az yagli yiyecek tukettigini ve et yiyen insanlardan daha ince oldugunu gostermektedir. Arastirmalar ayrica vejetaryenlerin, vejetaryen olmayanlarla ayni kalori alimina sahip olmalarina ragmen, et yiyenlere gore daha dusuk vucut kitle indeksine sahip olma egiliminde olduklarini gostermistir. Vejetaryen diyetlerin ortalama vucut agirligi uzerindeki etkilerinin incelendigi 15 farkli calismanin sonucuna gore ortalama olarak, calismalara katilanlarin 44 hafta boyunca 10 kilo verdigi bulunmustur. Tibbi baglamda kilo vermek isteyenler icin vejetaryen diyetler iyi bir oneri olabilir. Biraz Daha Iyi Uyunabilir Gunun sonunda uykuya dalmakta biraz sorun yasayanlar olabilir. Eti birakmak, uyku kalitesini artirarak uykuya dalma konusunda yardimci olabilir. Bitki acisindan zengin bir diyetin yuksek izoflavon icerigi uyku kalitesini arttirmaktan sorumlu olabilir cunku izoflavonlar ayni zamanda uyku donguleri uzerinde ostrojene benzer bir olumlu etkiye sahip olabilen fitoostrojenlerdir. 1000’den fazla yetiskini ve izoflavonlarin uyku kalitesi uzerindeki etkilerini inceleyen bir Japon calismasi, daha yuksek izoflavon aliminin daha iyi uyku kalitesi, daha uzun uyku suresi ve daha fazla refah hissi ile sonuclandigini bulmustur. Izoflavonlar denilen kimyasal bilesIkler daha cok kuru fasulye, soya fasulyesi, bakla, bezelye, mercimek gizi baklagillerde bulunur. Diyabet Riski DusebilirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? Yaygin algi, daha yuksek tip 2 diyabet riskini tuketilen seker miktariyla iliskilendirirken, diyabet gelistirme olasiliginin artmasina katkida bulunabilecek cok sayida faktor vardir. 1990’li yillarin sonlarinda gerceklestirilen populasyona dayali bir prospektif (ileriye, gelecege donuk ) kohort calismasi olan Singapur Cin Saglik Arastirmasi (SCHS ) 63.257 yetiskin uzerinde bir arastirma yapmistir. Buna gore, et yemek faktorlerden biridir ve bir kisi ne kadar cok et yerse risk o kadar fazla demektir. Kirmizi et tuketiminin yuksek oldugu bazi durumlarda, tip 2 diyabet gelisme riski %23 daha yuksek bulunurken, yuksek kanatli tuketimi olasilikta % 15’lik bir artisa neden olmustur. Bu potansiyel olarak, heme demiri (sadece hayvanlarda bulunan, miyoglobin ve hemoglobinden elde edilen demir turu) ile tip 2 diyabet riski arasinda gozlenen bir baglanti nedeniyle, et ve kumes hayvanlarinda bulunan daha yuksek heme demir seviyelerine bagli olabilir. Ote yandan, bir kisi et yemeyi birakir ve bitki bazli (islenmemis bitkisel gidalar, tam tahillar) saglikli bir diyet uygularsa diyabete yakalanma riskini azaltmis olur. Ayrica, zaten teshis konmussa, bitki bazli bir diyet diyabeti iyilestirebilir veya hatta tersine cevirebilir. Kolesterol Seviyesi Dusebilir Bircok yetiskin, saglikli olandan daha yuksek kolesterole sahiptir ve doymus yaglar bakimindan yuksek olan etler yemek buna katkida bulunabilir. Kirmizi et genellikle bunun bir suclusu olsa da, kolesterol seviyeleri icin gercekten sorunlu olan ve ayrica kolon kanseri ve kalp hastaligi riskinde artisa yol acan islenmis etlerdir. Bitki bazli bir diyet benimsemek kolesterol seviyesinin dusmesine yardimci olabilir. Bu, bitki bazli diyetler ve kolesterol seviyeleri arasindaki baglantiya bakan yaklasIk 50 calismanin bir incelemesinde oldukca kapsamli bir sekilde gorulebilir. Inceleme, bitki temelli diyetlerin daha dusuk toplam kolesterol, daha dusuk LDL kolesterol (veya kotu kolesterol) ve ayrica HDL ya da iyi kolesterol insidansinin dusuk olmasiyla iliskili olmasiyla oldukca olumlu bir tablo cizmistir. Bununla birlikte, calisma, bitki bazli diyetlerin kandaki dusuk trigliseritlerle mutlaka iliskili olmadigini, bunun da kolesterol ve kalp hastaligi icin bir risk faktoru olabilecegini belirtmistir. Belirli Kanserlere Yakalanma Riski Azalabilir Yasam tarzi araciligiyla kanser riskini azaltmak icin elden geleni yapmak her zaman saglikli bir harekettir. Et yemeyi birakanlarin bazi kanserlere yakalanma riski daha az olabilir. Genel olarak kanser riski icin etten, ozellikle kirmizi ve islenmis etten vazgecmenin genel bir faydasi vardir. Doymus yag orani yuksek diyetler vucutta artan iltihaplanma ile iliskilendirilmistir ve kronik iltihaplanma, kanserin gelisimi ile baglantilidir. Ozellikle kirmizi etten vazgecmenin kolon kanseri risk faktorunu azaltmaya yardimci olabilecegi bilinmektedir. Antrenmanlar Biraz Daha Zorlasabilir Birinci sinif bir protein kaynagi olarak et, kas kazanmada yararli bir yapi tasi olabilir. Hayvan bazli proteinler kas kutlesi yapimini desteklemek icin daha etkilidir fakat mukemmel bitki bazli protein kaynaklari da vardir ve bunlar kas kutlesinin korunmasini etkili bir sekilde destekleyebilir, mesele nasil tuketildigiyle ilgilidir. Vejetaryen sporculara ve ozellikle vegan sporculara egzersiz sonrasi proteinlerini sivi halde almalari onerilmektedir cunku sivilar vucuda katilardan daha hizli emilir. Iyilesmeyi hizlandirmak icin hindistan cevizi sutu, badem sutu, kenevir sutu, pirinc sutu veya soya sutu ile bir smoothie hazirlanmasi ve vucudun egzersiz sonrasi enerji icin kullandigi glikojen depolarini yenilemek icin taze meyve seklinde karbonhidratlar eklenmesi de oneriler arasindadir. Demir Kaynaklarina Dikkat Edilmesi GerekirEt Yemeyi Birakanlarin Vucudunda Neler Olur? Et, ozellikle kirmizi et, demir icerigi bakimindan benzersizdir. YaklasIk 100 gramlik bir kirmizi et porsiyonu, gunluk onerilen demir degerinin yaklasIk %15’ini icerir. Demir, enerji seviyesini korumak icin kanda oksijenin tasinmasinda cok onemli bir role sahiptir. Demir eksIklikleri bas donmesi, bas agrisi, yorgunluk ve halsizlik gibi oldukca rahatsiz edici semptomlara neden olabilir. Bu nedenle, diyete mercimek, fasulye ve tofu gibi et bazli olmayan guclu demir kaynaklarinin yani sira guclendirilmis tahillar da dahil etmek onemlidir. Ayrica, mineral seviyelerinin en yuksek noktada kalmasini saglamak icin demir takviyeleri de arastirilmaya deger. Kucuk DegisIkliklerle Baslanmasi Onemlidir Et yemeyi birakmak zor olabilir fakat uzun vadede bazi faydalari oldugu gorulecektir. Surdurulebilir olmasi acisindan ayni anda koklu degisIklikler yapilmamalidir. Ise once kirmizi et birakilarak baslanabilir. Kisilerin kendisini ayda bir kez simartmasi sorun degildir ama tavuk ve hindi eti gibi yagsiz etlere yogunlasmak daha iyidir. Kisiler bu gecis doneminden sonra yavas yavas yagsiz et yemeyi de birakabilir. Ozellikle periferik damar hastaliklari, damar tikanikligi, felc, yuksek tansiyon ve diyabeti olanlara etsiz beslenme onerilmektedir. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.