Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir? - IRCDefteri

CeReN · 27.Ağustos.2022

Reddedilmeye duyarli disforisi olan kisiler, cogu insanin hissettiginin otesinde olumsuz yargilara, reddedilmeye, dislanmaya, alay edilmeye veya elestirilere karsi guclu bir duygusal tepki gosterirler. Depresif duygulara ve benlik saygisinda azalmaya neden olabilen onemli bir bozukluktur. Diger insanlar, reddedilmeye duyarli disfori (Rejection Sensitive Dysphoria: RSD) gosteren kisileri asiri mukemmeliyetci, asiri duyarli veya en hafif elestiri turlerine bile asiri tepkili bireyler olarak gorebilirler.
RSD belirtileri kisiden kisiye degisebilir, ancak sunlari icerebilir:Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir?
-Hicbiri gercekten mevcut olmadiginda reddedilmeyi deneyimlemek
-Kucuk reddetmeleri felaket olarak gormek
-Yapici elestirileri bile reddedilme olarak yanlis yorumlamak
-Surekli reddedilme korkusu yasamak
-Gercek veya algilanan elestiri veya reddedilme sonrasinda ani duygu patlamalari yasamak
-Baskalarina ofkeyle saldirmak
-Sosyal durumlardan uzaklasmak
-Kendine zarar verme dusunceleri
-Kotu olaylari tekrar tekrar veya asiri derecede dusunmek
Ruh hali degisIklikleri hemen gerceklesebilir, gunde birkac kez ve cok yikici olabilir. RSD, reddedilme duygusundan daha fazlasidir hatta gunu gecirme yetenegini etkileyebilir. Kisi, elestirilerden ve basarisizlik duygularindan kacinma ihtiyaci nedeniyle, insanlari memnun eden veya mukemmeliyetci biri haline gelebilir.
DSM-5’te zihinsel bir saglik durumu olmadigi icin, bir kisinin RSD tanisini “resmen” karsilayip karsilamadigini belirlemek icin ampirik (deneysel) olarak olculebilir bir dizi kriter yoktur fakat bir kiside asagidaki ozelliklerin birkaci goruluyorsa guclu bir suphe duyulabilir:
-Reddedilme olasiligi konusunda yuksek hassasiyet
– Asiri yuksek standartlar
-Sucluluk veya utanc duygusuna kolayca kapilma hissi
-Reddedilmemek icin kendini izole etmek
-Kendisini hafife aldigi dusunulen kisilere karsi saldirgan veya ofkeli davranislar
-Uyum saglayamama veya yanlis anlasilma nedeniyle sIk sIk rahatsiz edici bir fiziksel tepki hissetmek
-Tamamen baskalarinin ne dusundugune bagli olan ve buna gore yukselen ve dusen benlik saygisi
-Yanlis bir seyin nasil yapildigi veya soylendigi ile ilgili bir etkilesimden sonra sIk ve yogun ruminasyon
Pek cok kisi baskalarinin ne dusundugunu umursamamayi diler ancak yine de en azindan biraz umursamamak neredeyse imkansizdir.
Kisilerin ait olup olmadiklari konusunda endiselenmesi bile evrimseldir cunku magara yasami gunlerinde bile hayatta kalmaya yardim etmeleri icin muhtemelen kabiledeki diger insanlara ihtiyac duyulmustur. Gruptan atilmanin esiginde olmak kisileri fiziksel tehlikeye sokabilecegi icin turun reddedilmeye karsi yeterince itici olan fiziksel ve psIkolojik tepkiler gelistirmesi, ait olma istegini surdurmeyi saglamistir. Butun bunlar, cogu kisi icin reddedilmenin temelde uzucu bir deneyim oldugu gercegine yol acar hatta fiziksel olarak aci verici olabilir.

Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir?Sosyal reddedilme, beynin fiziksel aciyla ayni kisimlarini harekete gecirir ve her birinin deneyiminin bir beyin taramasinda bircok benzerligi olabilir. Bununla birlikte, bazilari reddedilme olasiligina karsi digerlerinden daha fazla duyarlidir ve gercekte oldugundan cok daha sIk reddedildigini algilar. Boyle durumlarda “Reddetmeye Duyarli Disfori” olasiligi bulunmaktadir.
Bu, henuz derinlemesine arastirilmaya baslanan yeni bir durumdur. Bu duruma sahip bireyler reddedilme algisina son derece olumsuz tepki verirler. Tepki cogu kisinin yasadigi siradan rahatsizligin cok otesine gecer.
Not: Disfori, oforinin (asiri mutlu hissetme hali) tam tersi bir durumdur. Disfori durumunda derin, yogun bir memnuniyetsizlik, keder, huzursuzluk, kasvet, huzun ve hayattan keyif alamama, mutlu veya iyi hissedememe hali soz konusudur.

RSD Resmi Bir Rahatsizlik Degildir
RSD, var olan ve buyuk sIkintiya neden olabilen bir dizi semptom oldugu icin kesinlikle gercektir fakat henuz DSM-5’te listelenen resmi bir ruh sagligi bozuklugu degildir. Bu nedenle, kendi resmi kod etiketine sahip bir durum degildir, bunun yerine genellikle diger durumlarla iliskili olan bir semptomlar kumesidir. Henuz resmi bir saglik durumu olarak bagimsiz bir statuye sahip olmasa bile, DSM-5’in gelecekteki bir versiyonuna resmi bir tani olarak dahil edilmesi mumkundur.
RSD, resmi bir tani olmadigi icin, acikca belirlenmis tani kriterleri yoktur. Cogu durumda, DEHB’de (Dikkat EksIkligi ve Hiperaktivite Bozuklugu) bulunan duygusal duzensizligin bir tezahuru olarak kategorize edilir. DEHB’e sahip olmak RSD riskini onemli olcude artirir. Bunun neden oldugu tam olarak belli degildir ancak olasi bir aciklama, merkezi sinir sisteminin DEHB olanlarda farkli sekillerde tetiklenme egiliminde olmasidir. Uyaranlar, DEHB hastalarinda merkezi sinir sistemini onemli olcude etkileyebilir ve potansiyel olarak reddedilmeyi nasil yorumladiklarini ve tepki verdiklerini degistirebilir. DEHB ile ilgili durtusel davranis, insanlarin reddedilmeye uygunsuz tepki vermesine de neden olabilir. Sonuc olarak, daha fazla reddedilme ile karsi karsiya kalabilirler. RSD, Amerika BirlesIk Devletleri’nde DEHB tanisi koyma kriterlerinin bir parcasi degildir ancak duygusal duzensizlik, Avrupa Birligi’nde DEHB kriterlerinde tanisal bir ozelliktir.
DSM-5 kapsaminda resmi bir bozukluk olan sosyal anksiyete bozuklugu ABD‘deki en yaygin psIkolojik bozukluklardan biridir. Ozunde, baskalari tarafindan olumsuz yargilanma korkusu ve endisesiyle ilgili mesguliyet veya sIkintiyi icerir.
RSD, eskiden “Sosyal Fobi” olarak adlandirilan sosyal anksiyete bozukluguyla kismen ortusur ve iki semptom grubu ayni kiside ortaya cikabilir ve hatta birbirine katkida bulunabilir. Bu yuzden bazen RSD, sosyal anksiyete bozuklugu olarak yanlis teshis edilir cunku insanlar elestirilebilecekleri sosyal durumlardan kacinma egilimindedir. Bununla birlikte, RSD’nin sosyal anksiyete bozuklugundan bazi farkliliklari vardir.
RSD gecici ve ani dogasi, duygusal tepkinin gucu nedeniyle, borderline (sinirda) kisilik bozuklugu veya hizli dongulu bipolar bozukluk olarak da yanlis teshis edilebilir.
Not: Kisa adi DSM-5 olan “Ruhsal Bozukluklarin Tanisal ve Istatistiksel El Kitabi” Amerikan PsIkiyatri Birligi’nin (APA) yayinlamis oldugu bir el kitabidir, ” ruhsal bozukluklarin teshisi icin tanimlari, belirtileri ve diger kriterleri icermektedir.
Ruh sagligi bozukluklari olarak resmen taninan tum durumlarin resmi bir arsivi olan bu el kitabi sadece ABD’de degil dunyanin diger bircok ulkesindeki saglik uzmanlari tarafindan rehber olarak kullanilir. Klinisyenlerin hastalari hakkinda iletisim kurmalari icin ortak bir dil saglar ve ruhsal bozukluklarla ilgili arastirmalarda kullanilabilecek tutarli ve guvenilir tanilar olusturur. Ayrica arastirmacilarin gelecekteki olasi revizyonlar icin kriterleri incelemesi, ilaclarin ve diger mudahalelerin gelistirilmesine yardimci olmasi icin ortak bir dil saglar.

Iliskilerde Reddedilmeye Duyarli Disfori
Tahmin edilecegi gibi, RSD’nin iliski kurma, iliskilere sahip olmak uzerinde onemli bir etkisi olabilir. Randevu, RSD’li biri icin ozellikle zor olabilir cunku herhangi bir onemsiz algiya (ornegin, cevap vermeleri ya da mesaj atmalari neden bu kadar uzun surdu? gibi) asiri derecede odaklanirlar ve reddedildiklerini varsayabilirler. Soyledikleri ya da “yanlis” yaptiklari uzerinde derin derin, tekrar tekrar dusunebilirler ya da gorunuste kendileriyle ilgilenmedikleri icin kendilerini sabote etme ve aslinda diger kisiyi uzaklastirma noktasina kadar kendilerini izole edebilirler. Iliskilerde, RSD’li insanlar, altta yatan rahatsizliklarini ve korkularini farkli sekillerde disa vurabilirler ve bazen cinsiyet rolleri bir fark yaratabilir. Bir kisi, partnerinden iliskide her seyin yolunda olduguna dair sIk sIk guvence almak isteyebilir, eylemlerini surekli olarak sorgulamaya ya da tahmin etmeye calisabilir.
Cekingen olabilirler ve bu duygularin kabul edilebilir gorulmeyecegi korkusuyla gercek duygularini paylasmaktan korkabilirler. Durumla orantili olmayan ofke ile catismalari tirmandirabilirler. Sasirtici bir sekilde, bazi denetleyici esler, altta yatan reddedilmeye duyarli disforiden dolayi tepki veriyor olabilirler cunku kaygilari eslerini sIki kontrol ya da denetim altinda tutmak istemelerine neden olur. Aksi takdirde eslerinin onlari terk edeceginden korkarlar.

Reddedilmeye Duyarli Disfori’nin Nedenleri
Kesin nedeni bilinmemektedir fakat RSD, dikkat eksIkligi hiperaktivite bozuklugu (DEHB) olan kisileri digerlerinden daha sIk etkileme egilimindedir. RSD iste ve okulda sorunlara neden olabilir ve iliskileri zorlayabilir. Ayrica, kisilerin benlik saygilarinda bir azalmaya da yol acabilir. RSD’nin kesin nedenini belirlemek icin daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir. Bir kisinin duygularini deneyimleme ve ifade etmede zorluk yasadigi duygusal duzensizlik ile iliskilidir. Duygusal duzensizlik, hizli, abartili ruh hali (duygudurum) degisIklikleri, heyecanlanma ve cabuk ofkelenme ile kendini gosterir ve bazi tahminlere gore DEHB’li yetiskinlerin %70 kadari bunun belirtilerini gosterir. RSD genellikle gercek ya da algilanan reddedilme, yapici bile olsa elestiri, alay edilme, gercek ya da algilanan kisisel basarisizlik gibi belirli durumlar tarafindan tetiklenir.
Cogu ruh sagligi durumunda oldugu gibi, reddedilmeye duyarli disforiye yol acabilecek bircok farkli yol vardir; semptomlari benzer olsa bile, durumlarina neyin yol actigi konusunda iki kisi tam olarak ayni degildir. RSD, HPA (hipotalamik-pituiter-adrenal ) ekseninin veya aksinin (pituiter: hipofiz anlamina gelir) asiri tepkisini icerdiginden, bazi insanlarin genetik olarak digerlerine gore daha yatkin olma olasiligi devam etmektedir ancak genetik tek basina RSD’ye neden olmaz.
Asiri mukemmeliyetci standartlarla buyumek, genc yasta son derece uzucu bir reddedilme yasamak, normal davranis icin asiri derecede suclu veya utanmis hissetmek, ebeveynlerle veya bakicilarla kesintiye ugramis veya islevsiz bir baga sahip olmak gibi cevredeki sosyal ve psIkolojik tetikleyiciler RSD gelisimine katkida bulunabilir. Travma, istismar ve ihmal de bir kisiyi reddedilme olasiligina karsi asiri derecede hassaslastirabilir.

Reddedilmeye Duyarli Disfori TedavisiReddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir?
Reddedilmeye Duyarli Disfori icin en iyi tedavi secenegi, belirtilerin yogunluguna ve diger bozukluklarla ortusmesine baglidir. Bazi hastalar icin reaksiyonun fizyolojik dogasi geregi, ilac gerekli olabilir ve aslinda fizyolojik reaksiyonu sakinlestirebilecek bazi ilaclar (baslangicta yuksek tansiyonu tedavi etmeyi amaclayan bazilari gibi) reddetmeye duyarli disforisi olanlar icin umut vericidir. Gida ve Ilac Dairesi (FDA) tarafindan ozellikle RSD icin onaylanmis herhangi bir ilac yoktur ancak RSD’li bazi kisiler, DEHB icin onaylanmis iki alfa agonist ilaci olan Intuniv (guanfasin) ve Kapvay’dan (klonidin) yararlanabilir. Bu ilaclarin RSD’ye nasil yardimci olabilecegi konusunda daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir. Bir kiside RSD’ye ek olarak DEHB varsa, dogru bir teshis ve ardindan bir tedavi plani almak semptomlari yonetmeye ve RSD’nin yogunlugunu azaltmaya yardimci olabilir. Ayrica, birlikte ortaya cikan depresyon veya ek kaygi turleri varsa, bazi antidepresanlar yararli olabilir. Antidepresanlar, ozellikle ruminasyon ve umutsuzluk duygulari gibi bazi DEHB semptomlarina yardimci olabilir. Mevcut birkac alternatif vardir ve kisiler, her bir antidepresan sinifinin tehlikelerini ve avantajlarini doktorlariyla birlikte arastirmalidir.
PsIkoterapiler, kisilerin o andaki duygusal tepkiler hakkindaki anlayisini gelistirmesine ve bu duygulara yanit vermenin daha iyi yollarini ogrenmeye odaklanacak bicimde en iyi sekilde calisir. Ayrica, kisinin reddedildigine inanmasina neden olan bazi otomatik, islevsiz dusuncelerin dogruluguna meydan okumayi ogrenmek, onlari gecersiz olarak etiketlemeyi ve gecmelerine izin vermeyi ogrenmek de faydali olacaktir. Rahatsiz edici duygular yoluyla dayanikliligi artirabilecek genel basa cikma mekanizmalari da yardimci olacaktir. Hedeflenen Bilissel-Davranisci Terapi turleri, Kabul ve Baglilik Terapisi ve Diyalektik Davranis Terapisi tam da bunu yapar.

RSD ile Basa Cikma
RSD ile ve ortaya cikan aci verici veya rahatsiz edici duygularla basa cikilmasina yardimci olabilecek bazi yollar vardir. Nihai amac, refleks olarak degil, dusunceli bir sekilde tepki vermeyi ogrenmektir. Basa cikma taktikleri sunlari icerebilir:
-Harekete gecmeden once duygularin islenmesi icin zaman ayrilmalidir.
-Dogru bir teshis almak gerekir cunku uygun tedavi duygusal duzensizlige yardimci olabilir ve basa cikma araclari saglayabilir.
-Stres yonetimi teknikleri uygulanabilir. Bunu yapmak, genel stres seviyesini dusurmeye yardimci olabilir, ayrica zor anlarda sakin ve dengeli kalmayi ogretebilir.
Bazen bir destek grubu ( yuz yuze ya da cevrim ici ) yardimci olabilir. RSD ile ugrasmanin nasil oldugunu bilen insanlar, rahatsizligi yasayan bireylerin duygularini ve deneyimlerini dogrulayabilir ve onlarla ise yarayan basa cikma tekniklerini paylasabilir. RSD, hassas olmaktan daha fazlasidir. Duygular yogun ve anidir, bunaltici olabilir, iliskilerde, iste veya okulda onemli sIkintilara neden olabilir, gunluk yasami bozabilir. RSD’si olduguna inanan kisiler belirtiler, yasanan durumlar, bazi ilaclarinin yani sira stres yonetimi teknikleri de dahil olmak uzere tedavi secenekleri hakkinda bir saglik uzmaniyla gorusmelidir.

ALİNTİ ~

27.Ağustos.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir? Reddedilmeye duyarli disforisi olan kisiler, cogu insanin hissettiginin otesinde olumsuz yargilara, reddedilmeye, dislanmaya, alay edilmeye veya elestirilere karsi guclu bir duygusal tepki gosterirler. Depresif duygulara ve benlik saygisinda azalmaya neden olabilen onemli bir bozukluktur. Diger insanlar, reddedilmeye duyarli disfori (Rejection Sensitive Dysphoria: RSD) gosteren kisileri asiri mukemmeliyetci, asiri duyarli veya en hafif elestiri turlerine bile asiri tepkili bireyler olarak gorebilirler. RSD belirtileri kisiden kisiye degisebilir, ancak sunlari icerebilir:Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir? -Hicbiri gercekten mevcut olmadiginda reddedilmeyi deneyimlemek -Kucuk reddetmeleri felaket olarak gormek -Yapici elestirileri bile reddedilme olarak yanlis yorumlamak -Surekli reddedilme korkusu yasamak -Gercek veya algilanan elestiri veya reddedilme sonrasinda ani duygu patlamalari yasamak -Baskalarina ofkeyle saldirmak -Sosyal durumlardan uzaklasmak -Kendine zarar verme dusunceleri -Kotu olaylari tekrar tekrar veya asiri derecede dusunmek Ruh hali degisIklikleri hemen gerceklesebilir, gunde birkac kez ve cok yikici olabilir. RSD, reddedilme duygusundan daha fazlasidir hatta gunu gecirme yetenegini etkileyebilir. Kisi, elestirilerden ve basarisizlik duygularindan kacinma ihtiyaci nedeniyle, insanlari memnun eden veya mukemmeliyetci biri haline gelebilir. DSM-5’te zihinsel bir saglik durumu olmadigi icin, bir kisinin RSD tanisini “resmen” karsilayip karsilamadigini belirlemek icin ampirik (deneysel) olarak olculebilir bir dizi kriter yoktur fakat bir kiside asagidaki ozelliklerin birkaci goruluyorsa guclu bir suphe duyulabilir: -Reddedilme olasiligi konusunda yuksek hassasiyet – Asiri yuksek standartlar -Sucluluk veya utanc duygusuna kolayca kapilma hissi -Reddedilmemek icin kendini izole etmek -Kendisini hafife aldigi dusunulen kisilere karsi saldirgan veya ofkeli davranislar -Uyum saglayamama veya yanlis anlasilma nedeniyle sIk sIk rahatsiz edici bir fiziksel tepki hissetmek -Tamamen baskalarinin ne dusundugune bagli olan ve buna gore yukselen ve dusen benlik saygisi -Yanlis bir seyin nasil yapildigi veya soylendigi ile ilgili bir etkilesimden sonra sIk ve yogun ruminasyon Pek cok kisi baskalarinin ne dusundugunu umursamamayi diler ancak yine de en azindan biraz umursamamak neredeyse imkansizdir. Kisilerin ait olup olmadiklari konusunda endiselenmesi bile evrimseldir cunku magara yasami gunlerinde bile hayatta kalmaya yardim etmeleri icin muhtemelen kabiledeki diger insanlara ihtiyac duyulmustur. Gruptan atilmanin esiginde olmak kisileri fiziksel tehlikeye sokabilecegi icin turun reddedilmeye karsi yeterince itici olan fiziksel ve psIkolojik tepkiler gelistirmesi, ait olma istegini surdurmeyi saglamistir. Butun bunlar, cogu kisi icin reddedilmenin temelde uzucu bir deneyim oldugu gercegine yol acar hatta fiziksel olarak aci verici olabilir. Reddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir?Sosyal reddedilme, beynin fiziksel aciyla ayni kisimlarini harekete gecirir ve her birinin deneyiminin bir beyin taramasinda bircok benzerligi olabilir. Bununla birlikte, bazilari reddedilme olasiligina karsi digerlerinden daha fazla duyarlidir ve gercekte oldugundan cok daha sIk reddedildigini algilar. Boyle durumlarda “Reddetmeye Duyarli Disfori” olasiligi bulunmaktadir. Bu, henuz derinlemesine arastirilmaya baslanan yeni bir durumdur. Bu duruma sahip bireyler reddedilme algisina son derece olumsuz tepki verirler. Tepki cogu kisinin yasadigi siradan rahatsizligin cok otesine gecer. Not: Disfori, oforinin (asiri mutlu hissetme hali) tam tersi bir durumdur. Disfori durumunda derin, yogun bir memnuniyetsizlik, keder, huzursuzluk, kasvet, huzun ve hayattan keyif alamama, mutlu veya iyi hissedememe hali soz konusudur. RSD Resmi Bir Rahatsizlik Degildir RSD, var olan ve buyuk sIkintiya neden olabilen bir dizi semptom oldugu icin kesinlikle gercektir fakat henuz DSM-5’te listelenen resmi bir ruh sagligi bozuklugu degildir. Bu nedenle, kendi resmi kod etiketine sahip bir durum degildir, bunun yerine genellikle diger durumlarla iliskili olan bir semptomlar kumesidir. Henuz resmi bir saglik durumu olarak bagimsiz bir statuye sahip olmasa bile, DSM-5’in gelecekteki bir versiyonuna resmi bir tani olarak dahil edilmesi mumkundur. RSD, resmi bir tani olmadigi icin, acikca belirlenmis tani kriterleri yoktur. Cogu durumda, DEHB’de (Dikkat EksIkligi ve Hiperaktivite Bozuklugu) bulunan duygusal duzensizligin bir tezahuru olarak kategorize edilir. DEHB’e sahip olmak RSD riskini onemli olcude artirir. Bunun neden oldugu tam olarak belli degildir ancak olasi bir aciklama, merkezi sinir sisteminin DEHB olanlarda farkli sekillerde tetiklenme egiliminde olmasidir. Uyaranlar, DEHB hastalarinda merkezi sinir sistemini onemli olcude etkileyebilir ve potansiyel olarak reddedilmeyi nasil yorumladiklarini ve tepki verdiklerini degistirebilir. DEHB ile ilgili durtusel davranis, insanlarin reddedilmeye uygunsuz tepki vermesine de neden olabilir. Sonuc olarak, daha fazla reddedilme ile karsi karsiya kalabilirler. RSD, Amerika BirlesIk Devletleri’nde DEHB tanisi koyma kriterlerinin bir parcasi degildir ancak duygusal duzensizlik, Avrupa Birligi’nde DEHB kriterlerinde tanisal bir ozelliktir. DSM-5 kapsaminda resmi bir bozukluk olan sosyal anksiyete bozuklugu ABD‘deki en yaygin psIkolojik bozukluklardan biridir. Ozunde, baskalari tarafindan olumsuz yargilanma korkusu ve endisesiyle ilgili mesguliyet veya sIkintiyi icerir. RSD, eskiden “Sosyal Fobi” olarak adlandirilan sosyal anksiyete bozukluguyla kismen ortusur ve iki semptom grubu ayni kiside ortaya cikabilir ve hatta birbirine katkida bulunabilir. Bu yuzden bazen RSD, sosyal anksiyete bozuklugu olarak yanlis teshis edilir cunku insanlar elestirilebilecekleri sosyal durumlardan kacinma egilimindedir. Bununla birlikte, RSD’nin sosyal anksiyete bozuklugundan bazi farkliliklari vardir. RSD gecici ve ani dogasi, duygusal tepkinin gucu nedeniyle, borderline (sinirda) kisilik bozuklugu veya hizli dongulu bipolar bozukluk olarak da yanlis teshis edilebilir. Not: Kisa adi DSM-5 olan “Ruhsal Bozukluklarin Tanisal ve Istatistiksel El Kitabi” Amerikan PsIkiyatri Birligi’nin (APA) yayinlamis oldugu bir el kitabidir, ” ruhsal bozukluklarin teshisi icin tanimlari, belirtileri ve diger kriterleri icermektedir. Ruh sagligi bozukluklari olarak resmen taninan tum durumlarin resmi bir arsivi olan bu el kitabi sadece ABD’de degil dunyanin diger bircok ulkesindeki saglik uzmanlari tarafindan rehber olarak kullanilir. Klinisyenlerin hastalari hakkinda iletisim kurmalari icin ortak bir dil saglar ve ruhsal bozukluklarla ilgili arastirmalarda kullanilabilecek tutarli ve guvenilir tanilar olusturur. Ayrica arastirmacilarin gelecekteki olasi revizyonlar icin kriterleri incelemesi, ilaclarin ve diger mudahalelerin gelistirilmesine yardimci olmasi icin ortak bir dil saglar. Iliskilerde Reddedilmeye Duyarli Disfori Tahmin edilecegi gibi, RSD’nin iliski kurma, iliskilere sahip olmak uzerinde onemli bir etkisi olabilir. Randevu, RSD’li biri icin ozellikle zor olabilir cunku herhangi bir onemsiz algiya (ornegin, cevap vermeleri ya da mesaj atmalari neden bu kadar uzun surdu? gibi) asiri derecede odaklanirlar ve reddedildiklerini varsayabilirler. Soyledikleri ya da “yanlis” yaptiklari uzerinde derin derin, tekrar tekrar dusunebilirler ya da gorunuste kendileriyle ilgilenmedikleri icin kendilerini sabote etme ve aslinda diger kisiyi uzaklastirma noktasina kadar kendilerini izole edebilirler. Iliskilerde, RSD’li insanlar, altta yatan rahatsizliklarini ve korkularini farkli sekillerde disa vurabilirler ve bazen cinsiyet rolleri bir fark yaratabilir. Bir kisi, partnerinden iliskide her seyin yolunda olduguna dair sIk sIk guvence almak isteyebilir, eylemlerini surekli olarak sorgulamaya ya da tahmin etmeye calisabilir. Cekingen olabilirler ve bu duygularin kabul edilebilir gorulmeyecegi korkusuyla gercek duygularini paylasmaktan korkabilirler. Durumla orantili olmayan ofke ile catismalari tirmandirabilirler. Sasirtici bir sekilde, bazi denetleyici esler, altta yatan reddedilmeye duyarli disforiden dolayi tepki veriyor olabilirler cunku kaygilari eslerini sIki kontrol ya da denetim altinda tutmak istemelerine neden olur. Aksi takdirde eslerinin onlari terk edeceginden korkarlar. Reddedilmeye Duyarli Disfori’nin Nedenleri Kesin nedeni bilinmemektedir fakat RSD, dikkat eksIkligi hiperaktivite bozuklugu (DEHB) olan kisileri digerlerinden daha sIk etkileme egilimindedir. RSD iste ve okulda sorunlara neden olabilir ve iliskileri zorlayabilir. Ayrica, kisilerin benlik saygilarinda bir azalmaya da yol acabilir. RSD’nin kesin nedenini belirlemek icin daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir. Bir kisinin duygularini deneyimleme ve ifade etmede zorluk yasadigi duygusal duzensizlik ile iliskilidir. Duygusal duzensizlik, hizli, abartili ruh hali (duygudurum) degisIklikleri, heyecanlanma ve cabuk ofkelenme ile kendini gosterir ve bazi tahminlere gore DEHB’li yetiskinlerin %70 kadari bunun belirtilerini gosterir. RSD genellikle gercek ya da algilanan reddedilme, yapici bile olsa elestiri, alay edilme, gercek ya da algilanan kisisel basarisizlik gibi belirli durumlar tarafindan tetiklenir. Cogu ruh sagligi durumunda oldugu gibi, reddedilmeye duyarli disforiye yol acabilecek bircok farkli yol vardir; semptomlari benzer olsa bile, durumlarina neyin yol actigi konusunda iki kisi tam olarak ayni degildir. RSD, HPA (hipotalamik-pituiter-adrenal ) ekseninin veya aksinin (pituiter: hipofiz anlamina gelir) asiri tepkisini icerdiginden, bazi insanlarin genetik olarak digerlerine gore daha yatkin olma olasiligi devam etmektedir ancak genetik tek basina RSD’ye neden olmaz. Asiri mukemmeliyetci standartlarla buyumek, genc yasta son derece uzucu bir reddedilme yasamak, normal davranis icin asiri derecede suclu veya utanmis hissetmek, ebeveynlerle veya bakicilarla kesintiye ugramis veya islevsiz bir baga sahip olmak gibi cevredeki sosyal ve psIkolojik tetikleyiciler RSD gelisimine katkida bulunabilir. Travma, istismar ve ihmal de bir kisiyi reddedilme olasiligina karsi asiri derecede hassaslastirabilir. Reddedilmeye Duyarli Disfori TedavisiReddedilmeye Duyarli Disfori (RSD) Nedir? Reddedilmeye Duyarli Disfori icin en iyi tedavi secenegi, belirtilerin yogunluguna ve diger bozukluklarla ortusmesine baglidir. Bazi hastalar icin reaksiyonun fizyolojik dogasi geregi, ilac gerekli olabilir ve aslinda fizyolojik reaksiyonu sakinlestirebilecek bazi ilaclar (baslangicta yuksek tansiyonu tedavi etmeyi amaclayan bazilari gibi) reddetmeye duyarli disforisi olanlar icin umut vericidir. Gida ve Ilac Dairesi (FDA) tarafindan ozellikle RSD icin onaylanmis herhangi bir ilac yoktur ancak RSD’li bazi kisiler, DEHB icin onaylanmis iki alfa agonist ilaci olan Intuniv (guanfasin) ve Kapvay’dan (klonidin) yararlanabilir. Bu ilaclarin RSD’ye nasil yardimci olabilecegi konusunda daha fazla arastirmaya ihtiyac vardir. Bir kiside RSD’ye ek olarak DEHB varsa, dogru bir teshis ve ardindan bir tedavi plani almak semptomlari yonetmeye ve RSD’nin yogunlugunu azaltmaya yardimci olabilir. Ayrica, birlikte ortaya cikan depresyon veya ek kaygi turleri varsa, bazi antidepresanlar yararli olabilir. Antidepresanlar, ozellikle ruminasyon ve umutsuzluk duygulari gibi bazi DEHB semptomlarina yardimci olabilir. Mevcut birkac alternatif vardir ve kisiler, her bir antidepresan sinifinin tehlikelerini ve avantajlarini doktorlariyla birlikte arastirmalidir. PsIkoterapiler, kisilerin o andaki duygusal tepkiler hakkindaki anlayisini gelistirmesine ve bu duygulara yanit vermenin daha iyi yollarini ogrenmeye odaklanacak bicimde en iyi sekilde calisir. Ayrica, kisinin reddedildigine inanmasina neden olan bazi otomatik, islevsiz dusuncelerin dogruluguna meydan okumayi ogrenmek, onlari gecersiz olarak etiketlemeyi ve gecmelerine izin vermeyi ogrenmek de faydali olacaktir. Rahatsiz edici duygular yoluyla dayanikliligi artirabilecek genel basa cikma mekanizmalari da yardimci olacaktir. Hedeflenen Bilissel-Davranisci Terapi turleri, Kabul ve Baglilik Terapisi ve Diyalektik Davranis Terapisi tam da bunu yapar. RSD ile Basa Cikma RSD ile ve ortaya cikan aci verici veya rahatsiz edici duygularla basa cikilmasina yardimci olabilecek bazi yollar vardir. Nihai amac, refleks olarak degil, dusunceli bir sekilde tepki vermeyi ogrenmektir. Basa cikma taktikleri sunlari icerebilir: -Harekete gecmeden once duygularin islenmesi icin zaman ayrilmalidir. -Dogru bir teshis almak gerekir cunku uygun tedavi duygusal duzensizlige yardimci olabilir ve basa cikma araclari saglayabilir. -Stres yonetimi teknikleri uygulanabilir. Bunu yapmak, genel stres seviyesini dusurmeye yardimci olabilir, ayrica zor anlarda sakin ve dengeli kalmayi ogretebilir. Bazen bir destek grubu ( yuz yuze ya da cevrim ici ) yardimci olabilir. RSD ile ugrasmanin nasil oldugunu bilen insanlar, rahatsizligi yasayan bireylerin duygularini ve deneyimlerini dogrulayabilir ve onlarla ise yarayan basa cikma tekniklerini paylasabilir. RSD, hassas olmaktan daha fazlasidir. Duygular yogun ve anidir, bunaltici olabilir, iliskilerde, iste veya okulda onemli sIkintilara neden olabilir, gunluk yasami bozabilir. RSD’si olduguna inanan kisiler belirtiler, yasanan durumlar, bazi ilaclarinin yani sira stres yonetimi teknikleri de dahil olmak uzere tedavi secenekleri hakkinda bir saglik uzmaniyla gorusmelidir. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.