Speleoloji Nedir? - IRCDefteri

CeReN · 03.Ağustos.2022

Speleoloji, magaralarin yapisi, olusumu, biyolojisi ve fiziksel ozelliklerinin ve karst ozelliklerinin bilimsel calismasidir. Speleoloji, magara olusumunu ve diger magara sureclerini anlamak icin gerekli olan kimya, fizik, haritacilik, jeoloji ve biyoloji gibi diger disiplinlerden bilgi alir. Speleolojide, bilim adamlari hem teknik hem de yonlendirme amaciyla ornekler toplar, fotograf ceker ve magaralarin haritalarini cizer. Speleologlar, ozellikle yeni ve daha once kesfedilmemis magaralarda, aydinlatma ve fiziksel engeller gibi cesitli zorluklarla karsi karsiyadirlar. Magaralar, kaya yataklari uzerinde yillarca suren fiziksel ve kimyasal sureclerin olusturdugu onemli cografi ozelliklerdir. Dunya capinda bircok magara, kirectasi kayalarinin oldugu bolgelerde olusur.

Speleoloji Tarihi
Magaralar ve karst ozellikleri uzun suredir varligini surdurmektedir. Magaralarin kesfi muhtemelen insan uygarligi kadar eski olsa da magaracilik 19. yuzyilin sonlarinda bilimsel bir disiplin olarak gelismistir. Onceki magara calismalari biyoloji, paleoklimatoloji, cografya, arkeoloji ve jeoloji gibi mevcut diger disiplinlere katki olarak yapilmistir. Magaraya ozgu ayrintili bir calismanin ilk kaydi, ayrintili magara kesiflerinin yayinlanmasindan sonra 1859’da Édouard-Alfred Martel tarafindan yapilmistir. Martel, Fransa‘daki ilk magaracilik organizasyonu olan Société de Spéléologie’yi kurdu. Martel bu nedenle magara biliminin bilimsel bir disiplin olarak babasi ve kurucusu olarak kabul edilir. Modern zamanlarda, magaracilik eglence etkinlikleri arttikca bir disiplin olarak magaracilik da buyumeye devam ediyor.

Neden Magaralari Incelemelisiniz?
Baslangicta, magara calismalari buyuk olcude bir bolgenin jeolojisini ve cografyasini anlamaya odaklandi. Bunun arkasindaki motivasyonlardan biri, magaralari barinak ve gommek icin kullanan tarih oncesi insanin evrimini ve yasamini belirlemek ve bir magara ekosistemindeki cesitli bitki ve hayvan yasamini incelemekti. Bu islevlerine ek olarak magaracilik, paleoklimatoloji bilgisini de dahil ederek bir bolgenin iklim kosullarini belirlemede onemlidir. Magara ekosistemleri, magaralarin cesitli bolumlerinde hayatta kalan benzersiz bir bitki ve hayvan biyolojik cesitliligini icerir. Magaralarda bulunan en yaygin hayvanlar yarasalardir. Bu turleri anlamak magara biyologlari icin onemlidir. Speleoloji, drenaj, mineral birikimi ve ayrisma gibi diger cografi fenomenlerin daha derin bir sekilde anlasilmasini saglar.

Speleolojinin DallariSpeleoloji Nedir?
Bircok bilimsel disiplin gibi, magara biliminin de Uluslararasi Magara Bilimi Birligi tarafindan tanimlanan uc ana alt bolumu vardir. Bunlar fiziksel speleoloji , biyospeleoloji ve speleo-antropolojiyi icerir. Fiziksel speleoloji veya jeospeleoloji, hidroloji, jeoloji ve topografya dahil olmak uzere magaranin fiziksel yapisini ve ozelliklerini arastirir. Biyospeleoloji, magara ekosistemini ve magaralardaki organizmalari, bunlarin ozelliklerini ve adaptasyonlarini arastirir. Antropospeloloji veya speleo-antropoloji, magaralarin tarihinin, insanligin evrim tarihi icindeki rolu acisindan incelenmesiyle ilgilidir.

Unlu Magaralar
Magaralarin kesfi turizm sektorunde populerlik kazanmistir. Bazen bir magarayi ziyaret etmek, Malezya‘nin Batu Magaralari gibi dini bir hac yolculugunun bile bir parcasidir. Bazi magaralar turistler icin aydinlatma armaturleri ve diger yardimlarla gelistirilmistir. Avusturya‘daki Hochkogel Daglari’ndaki Eisriesenwelt Magarasi, dunyanin en buyugudur. Diger unlu magaralar arasinda guney Cin’deki Reed Flut Magarasi, kuzey MeksIka‘daki Kristaller Magarasi, Filipinler’deki Puerto Princesa yeralti nehri ve Yeni Zelanda’daki Waitomo magaralari sayilabilir.

Speleoloji ve karst jeomorfolojisi, daha rafine tarihleme teknikleri, daha ozel gelismis araclar, magaralar ve karstik araziler uzerinde yogun calismalar sayesinde, manzaralarin evrimine onemli katkilarda bulunuyor. Bu bolum, magara ve karst calismalarinin, magara cokellerini tarihlendirerek peyzaj evriminin yeniden yapilandirilmasinda yeni adimlar attigi veya yapmakta oldugu sekiz vaka sunmaktadir. Bu calisma alanlarindan bazilari New Mexico’daki Guadalupe Daglari’ndaki Carlsbad Magarasi ve Lechuguilla Magarasi, Guney Dakota’nin Kara Tepeleri’ndeki Mucevher ve Ruzgar magaralari ve Kentucky’deki Mamut Magarasi gibi dunyaca unlu magaralari icerir.

Speleolojinin tipik kulturel ozelligi, is birligi yoluyla yurutulen grup projelerinden biridir. Magaracilik yaparken veya yer ustunde magara isi yaparken magaracilarin birlikte calismasinin onemi, cogu zaman insanlarin “proje magaracilari” olmasina yol acar. Uzun vadeli bir magara projesi ustlenildiginden, “proje magaracisi” terimi uygun bir tanimlayici olabilir. Bu uzun sureli magara isi cogunlukla ucretsiz ve gonulludur ve genellikle onemli bir magaranin arastirilmasini icerir; ancak bir magara organizasyonunun ve mulkunun yonetilmesi, akademik bir calisma yapilmasi veya jeoloji veya arkeoloji alaninda saha calismasi yapilmasi gibi bircok farkli magara faaliyetini de gerektirebilir.

Magaracilar belirli bir cografi magara alanina odaklandiklarinda, arazinin onemi resmi olmayan bir fikir birligi surecinde degerlendirilir. Boylece kamplarin kurulmasina, kiralik bir kulubeye, bir magara erisim kiralamasina veya diger uzun vadeli katilimlara yol acabilecek taahhut ilerlemesi baslar. Bir alan, yalnizca magara kesfi olasiligiyla degil, ayni zamanda jeolojik, biyolojik, estetik ve kulturel kaynaklarla da speleolojik onem gosteriyorsa, ilk hareket eden bir magaraci tarafindan mulk satin alinmasi gerceklesir. Alan, onemli bir magara alani olarak onaylanip kuruldugunda, diger magaracilar onu takip eder. Daha fazla magaraci veya bir koruma, bolgede mulk satin alir ve bu da daha fazla arazi ve magara arazisi edinimine yol acar. Bu evrimsel surec, bolgenin magaraci koy olarak siniflandirilmasi icin yeterli sayida magaracinin yerlesmesine yol acabilir.

ALİNTİ ~

03.Ağustos.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Speleoloji Nedir? Speleoloji, magaralarin yapisi, olusumu, biyolojisi ve fiziksel ozelliklerinin ve karst ozelliklerinin bilimsel calismasidir. Speleoloji, magara olusumunu ve diger magara sureclerini anlamak icin gerekli olan kimya, fizik, haritacilik, jeoloji ve biyoloji gibi diger disiplinlerden bilgi alir. Speleolojide, bilim adamlari hem teknik hem de yonlendirme amaciyla ornekler toplar, fotograf ceker ve magaralarin haritalarini cizer. Speleologlar, ozellikle yeni ve daha once kesfedilmemis magaralarda, aydinlatma ve fiziksel engeller gibi cesitli zorluklarla karsi karsiyadirlar. Magaralar, kaya yataklari uzerinde yillarca suren fiziksel ve kimyasal sureclerin olusturdugu onemli cografi ozelliklerdir. Dunya capinda bircok magara, kirectasi kayalarinin oldugu bolgelerde olusur. Speleoloji Tarihi Magaralar ve karst ozellikleri uzun suredir varligini surdurmektedir. Magaralarin kesfi muhtemelen insan uygarligi kadar eski olsa da magaracilik 19. yuzyilin sonlarinda bilimsel bir disiplin olarak gelismistir. Onceki magara calismalari biyoloji, paleoklimatoloji, cografya, arkeoloji ve jeoloji gibi mevcut diger disiplinlere katki olarak yapilmistir. Magaraya ozgu ayrintili bir calismanin ilk kaydi, ayrintili magara kesiflerinin yayinlanmasindan sonra 1859’da Édouard-Alfred Martel tarafindan yapilmistir. Martel, Fransa‘daki ilk magaracilik organizasyonu olan Société de Spéléologie’yi kurdu. Martel bu nedenle magara biliminin bilimsel bir disiplin olarak babasi ve kurucusu olarak kabul edilir. Modern zamanlarda, magaracilik eglence etkinlikleri arttikca bir disiplin olarak magaracilik da buyumeye devam ediyor. Neden Magaralari Incelemelisiniz? Baslangicta, magara calismalari buyuk olcude bir bolgenin jeolojisini ve cografyasini anlamaya odaklandi. Bunun arkasindaki motivasyonlardan biri, magaralari barinak ve gommek icin kullanan tarih oncesi insanin evrimini ve yasamini belirlemek ve bir magara ekosistemindeki cesitli bitki ve hayvan yasamini incelemekti. Bu islevlerine ek olarak magaracilik, paleoklimatoloji bilgisini de dahil ederek bir bolgenin iklim kosullarini belirlemede onemlidir. Magara ekosistemleri, magaralarin cesitli bolumlerinde hayatta kalan benzersiz bir bitki ve hayvan biyolojik cesitliligini icerir. Magaralarda bulunan en yaygin hayvanlar yarasalardir. Bu turleri anlamak magara biyologlari icin onemlidir. Speleoloji, drenaj, mineral birikimi ve ayrisma gibi diger cografi fenomenlerin daha derin bir sekilde anlasilmasini saglar. Speleolojinin DallariSpeleoloji Nedir? Bircok bilimsel disiplin gibi, magara biliminin de Uluslararasi Magara Bilimi Birligi tarafindan tanimlanan uc ana alt bolumu vardir. Bunlar fiziksel speleoloji , biyospeleoloji ve speleo-antropolojiyi icerir. Fiziksel speleoloji veya jeospeleoloji, hidroloji, jeoloji ve topografya dahil olmak uzere magaranin fiziksel yapisini ve ozelliklerini arastirir. Biyospeleoloji, magara ekosistemini ve magaralardaki organizmalari, bunlarin ozelliklerini ve adaptasyonlarini arastirir. Antropospeloloji veya speleo-antropoloji, magaralarin tarihinin, insanligin evrim tarihi icindeki rolu acisindan incelenmesiyle ilgilidir. Unlu Magaralar Magaralarin kesfi turizm sektorunde populerlik kazanmistir. Bazen bir magarayi ziyaret etmek, Malezya‘nin Batu Magaralari gibi dini bir hac yolculugunun bile bir parcasidir. Bazi magaralar turistler icin aydinlatma armaturleri ve diger yardimlarla gelistirilmistir. Avusturya‘daki Hochkogel Daglari’ndaki Eisriesenwelt Magarasi, dunyanin en buyugudur. Diger unlu magaralar arasinda guney Cin’deki Reed Flut Magarasi, kuzey MeksIka‘daki Kristaller Magarasi, Filipinler’deki Puerto Princesa yeralti nehri ve Yeni Zelanda’daki Waitomo magaralari sayilabilir. Speleoloji ve karst jeomorfolojisi, daha rafine tarihleme teknikleri, daha ozel gelismis araclar, magaralar ve karstik araziler uzerinde yogun calismalar sayesinde, manzaralarin evrimine onemli katkilarda bulunuyor. Bu bolum, magara ve karst calismalarinin, magara cokellerini tarihlendirerek peyzaj evriminin yeniden yapilandirilmasinda yeni adimlar attigi veya yapmakta oldugu sekiz vaka sunmaktadir. Bu calisma alanlarindan bazilari New Mexico’daki Guadalupe Daglari’ndaki Carlsbad Magarasi ve Lechuguilla Magarasi, Guney Dakota’nin Kara Tepeleri’ndeki Mucevher ve Ruzgar magaralari ve Kentucky’deki Mamut Magarasi gibi dunyaca unlu magaralari icerir. Speleolojinin tipik kulturel ozelligi, is birligi yoluyla yurutulen grup projelerinden biridir. Magaracilik yaparken veya yer ustunde magara isi yaparken magaracilarin birlikte calismasinin onemi, cogu zaman insanlarin “proje magaracilari” olmasina yol acar. Uzun vadeli bir magara projesi ustlenildiginden, “proje magaracisi” terimi uygun bir tanimlayici olabilir. Bu uzun sureli magara isi cogunlukla ucretsiz ve gonulludur ve genellikle onemli bir magaranin arastirilmasini icerir; ancak bir magara organizasyonunun ve mulkunun yonetilmesi, akademik bir calisma yapilmasi veya jeoloji veya arkeoloji alaninda saha calismasi yapilmasi gibi bircok farkli magara faaliyetini de gerektirebilir. Magaracilar belirli bir cografi magara alanina odaklandiklarinda, arazinin onemi resmi olmayan bir fikir birligi surecinde degerlendirilir. Boylece kamplarin kurulmasina, kiralik bir kulubeye, bir magara erisim kiralamasina veya diger uzun vadeli katilimlara yol acabilecek taahhut ilerlemesi baslar. Bir alan, yalnizca magara kesfi olasiligiyla degil, ayni zamanda jeolojik, biyolojik, estetik ve kulturel kaynaklarla da speleolojik onem gosteriyorsa, ilk hareket eden bir magaraci tarafindan mulk satin alinmasi gerceklesir. Alan, onemli bir magara alani olarak onaylanip kuruldugunda, diger magaracilar onu takip eder. Daha fazla magaraci veya bir koruma, bolgede mulk satin alir ve bu da daha fazla arazi ve magara arazisi edinimine yol acar. Bu evrimsel surec, bolgenin magaraci koy olarak siniflandirilmasi icin yeterli sayida magaracinin yerlesmesine yol acabilir. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.