Guclendirilmis Ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari Ve Tehlikeleri - IRCDefteri

CeReN · 03.Ağustos.2022

Guclendirme ve zenginlestirme, bir yiyecegi daha saglikli, daha besleyici hale getirmek, insan sagligina fayda saglamak icin besin maddelerinin (cogunlukla vitamin ve minerallerin, bazen yag asitlerinin) eklendigi anlamina gelir. Bu bakimindan benzer olsalar da aralarinda bazi farklar vardir. Guclendirme sirasinda bir gidaya orijinal yapisinda bulunmayan besleyiciler eklenir. Zenginlestirmede ise gidalar islenirken kaybolmus olan besin ogeleri eklenir.

Gidalarin GuclendirilmesiGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri
Guclendirilmis gidalarin cogu islenir ve paketlenir. Kahvaltilik gevrekler, ekmek, yumurtalar, meyve suyu, soya sutu ve diger sut alternatifleri, sut, yogurt, tuz yaygin guclendirilmis gidalar arasindadir. Guclendirilmis gidalara vitaminler (folik asit, A vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, D vitamini, E vitamini), mineraller (kalsiyum, demir, iyot ) ve diger mikro besinleri eklenmistir. Mikro besinler bircok onemli vucut fonksiyonu icin gereklidir. Vucut kendi mikro besinlerini uretemez, bunlarin alinan yiyeceklerden gelmeleri gerekir. Gida ureticileri, uretim sirasinda urunlerine mikro besinler ekler.
Gidalara besin eklemek, diyette ihtiyac duyulanlarin kolayca alinmasina yardimci olabilir. Bu besinlerin tumu et ve sebze gibi diger gidalarda bulunur. Maliyet, alerjiler, beslenme tarzi, cevre ve diger faktorler bu gidalardan yeterince yararlanilmasini zorlastirabilir. ABD gida ureticileri, beslenmeyle ilgili hastaliklari onlemek icin 1920’lerden beri gidalari guclendirmektedir. Tarihsel olarak, iyotlu tuz veya D vitamini ile guclendirilmis sut gibi gida takviyesi, nufus genelindeki besin eksIkliklerini gidermek icin bir halk sagligi tedbiri olarak hizmet etmistir. Gunumuzde ayrica kalsiyum ve D vitamini ile guclendirilmis meyve sulari, omega-3 yag asitleri ile guclendirilmis ekmekler ve bitki sterolleri ile guclendirilmis surulebilir bitkisel yaglar da bulunmaktadir. Vitamin ve mineral iceren kimyasallar yiyeceklere eklendiklerinde fark edilir tatlara, dokulara veya kokulara sahip degildir.

Guclendirilmis Gidalarin Sagliga Faydalari
Guclendirilmis gidalarin faydalari sunlardir:
Uygun maliyetlidirler
Bazi besin maddeleri bakimindan zengin olan yiyecekler pahali olabilir. Ornegin, balik harika bir omega-3 yag asidi kaynagidir fakat bazi insanlarin duzenli olarak satin almasi cok pahaliya mal olabilir. Yumurta, sut ve diger urunler omega-3 yag asitleri ile guclendirilebilir. Bu urunler genellikle daha ucuzdur ve yine de benzer besin degerine sahiptir.
Beslenme ile ilgili hastaliklari onlerler
Yeterli besin alinamadiginda, bir eksIk ortaya cikabilir. Guclendirilmis gidalar, rasitizm gibi besin eksIkligi ile ilgili hastaliklarin oranlarini azaltmaya yardimci olur. Yine de bircok insan hala besin yetersizliklerine sahiptir. Kisiler hala uzmanlarin onerdigi kadar besin almiyor olabilir. Besin yetersizlikleri asagidaki gibi saglik sorunlarina neden olabilir:
-Demir eksIkligi anemisi
-Tip 2 diyabet
-Osteoporoz (kemik zayifligi)
-Yorgunluk
Hamilelikte faydalidirlar
Hamile kadinlar, buyumekte olan bir bebegi besledikleri icin normalden daha fazla yiyecege ihtiyac duyarlar. Daha fazla yediginde bile hala yeterli vitamin alinamayabilir.Guclendirilmis gidalar boslugu doldurabilir. Ornegin, bircok guclendirilmis urune folik asit eklenir. Hamilelik sirasinda diyette yeterli miktarda folik asit almak dogum kusurlari riskini azaltir.
Yasli yetiskinleri korurlar
Yaslandikca, vucut daha az vitamin ve mineral emer. Guclendirilmis gidalar, kemikleri guclu tutmak, sindirime yardimci olmak ve kalp sorunlarini onlemek icin saglikli mikro besin seviyelerinin korunmasina yardimci olabilir.
Cocuklarin buyumesine yardimci olurlar
Cocuklar yetiskinlerden daha fazla beslenme yetersizligi riski altindadir. Vucutlarinin buyumeyi desteklemek icin yeterli vitamin ve minerallere ihtiyaci vardir. Guclendirilmis gidalar, dengeli beslenmenin yani sira cocuklarin beslenmesini artirabilir.
Diyet gereksinimlerine yardimci olurlar
Bazi onemli besinler sadece hayvansal urunlerde veya alerjik reaksiyonlara neden olan gidalarda bulunur. Guclendirilmis gidalar, laktoz intoleransi, baska diyet ihtiyaclari veya vejetaryen olanlarin yeterli besin aldigindan emin olmasina saglar.

Gidalarin ZenginlestirilmesiGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri
Vitamin, mineral veya diger besin ogeleri gidalarda dogal olarak bulunur fakat isleme sirasinda azalabilirler ya da ortadan kalkabilirler. Zenginlestirme, gidalara isleme ( rafine etme, paketleme gibi) sirasinda kaybolan besinlerin bir kisminin veya tamaminin geri eklenmesi anlamina gelir.
Bazi gidalar dogal olarak bazi mikro besin maddelerine sahiptir ancak bunlari pisirme veya depolama sirasinda kaybederler. Gida ureticileri bu besinleri tekrar ekleyerek gidayi zenginlestirir yani yiyecekleri zenginlestirme islemi, orijinal besin icerigini geri yukler.
Gidalara yaygin olarak eklenen besinler vitaminler, potasyum, demir, proteindir. Vitamin bakimindan zenginlestirilmis gidalar arasinda sut, ekmek ve islenmis undan yapilan diger gidalar bulunur. Bu gidalara genellikle D, A, C vitaminleri ve B vitaminleri ailesi de dahil olmak uzere cesitli vitaminler eklenir. Potasyum, islenmis gidalara sIklikla eklenen bir diger onemli besindir. Portakal suyu ve diger meyve sulari genellikle potasyum acisindan zenginlestirilir. Yuksek tansiyonu olanlar icin potasyum hayati olabilir cunku bazen hipertansiyon dusuk potasyum alimindan kaynaklanir. Ekmekler ve makarnalar tipik olarak demirle zenginlestirilmis gidalardir cunku tahilin besin degerinin cogu beyaz un olusturmak icin cikarilir. Tam tahilli urunlerin orijinal besin bilesimlerini koruma olasiliklari daha yuksektir ve zenginlestirilmeleri pek olasi degildir veya daha az elementle zenginlestirilmislerdir. Proteinle zenginlestirilmis gidalar, vejetaryen diyet yapanlar icin onemli olabilir ve protein alimini uygun aralikta tutmaya yardimci olabilir. Soya urunleri, ozellikle soya bazli et ikameleri gibi gidalar genellikle protein acisindan zenginlestirilmistir.

Zenginlestirilmis Gidalar Tartismalidir
Zenginlestirilmis tahillar, kahvaltilik gevrekler, sut ve meyve suyu gibi bazi yiyecekler, cocuklarin yeterli miktarda besin almalarini saglamalari acisindan onemlidir. Buna ragmen zenginlestirilmis gidalarin islenmemis gidalar kadar besleyici olup olmadigi konusunda bazi tartismalar vardir. Bircok beslenme uzmani, zenginlestirilmis islenmis gidalarin, dogal haldeki gida ile ayni tur besinsel fayda saglamadigina inanmaktadir. Islendikten sonra eklenen vitamin ve mineraller vucut tarafindan kolayca emilmeyebilir, bu da onlari daha az faydali hale getirir. Beslenme acisindan bakildiginda, diger bazi uzmanlar ikisi arasinda cok az fark olduguna inanmaktadir. Zenginlestirilmis gidalarin dengeli bir diyette yeri olsa da, cogu beslenme uzmani taze gidalarin daha uygun oldugu konusunda hemfikirdir. Taze meyve ve sebzelerin yani sira kepekli tahillar, kabuklu yemisler, tohumlar ve fasulyelerden elde edilen vitaminler ve diger besin maddeleri, bircok kisi tarafindan vucut tarafindan daha kolay emilir olarak kabul edilir.

Zenginlestirme ve Guclendirmenin Tarihcesi
Cogu insan besin eksIkligine sahiptir. Cocuklar buyume ihtiyaclari nedeniyle eksIkliklere karsi ozellikle savunmasizdir ve kanitlar yetiskinlerin tipik olarak kalsiyum, magnezyum ve A, D, E ve C vitaminleri bakimindan eksIk oldugunu gostermektedir. 1920’lerden baslayarak, devlet kurumlari ve gida politikasi savunuculari, genel nufustaki besin eksIkliklerini azaltmak icin zenginlestirme ve guclendirmeyi tesvik etmeye baslamistir. Buradaki amac beslenme aliskanliklarinin degistirilmesi degil, zaten tuketmekte oldugu gidalar yoluyla kisilerin mikro besin aliminin arttirilmasidir. Ornegin, sirketler yuksek guatr (iyot eksIkligine bagli buyumus tiroid bezi) insidansi ile mucadele etmek icin sofra tuzuna iyot eklemislerdir. Ek olarak, FDA (ABD Gida ve Ilac Dairesi) yeni dogan bebeklerde noral tup defektlerini (kusurlarini) onlemek icin tahil urunlerine (tahillar ve ekmekler gibi) folik asit ekleme talimatini yururluge koymustur.

Guclendirme ve Zenginlestirme ile Ilgili SorunlarGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri
Gida urunlerinin guclendirilmesi ve zenginlestirilmesi gorundugu kadar masum degildir. Guclendirme kisilerin vitamin ve mineral alimini artirmis olsa da, besin maddelerinin (folik asit disinda) eklenmesinin sagligi iyilestirdigini gosteren cok az kanit vardir. Aslinda, gidalari guclendirmenin ve zenginlestirmenin insanlara zarar verebilecegine dair artan endiseler vardir. Guclendirme ve zenginlestirme ile ilgili bazi sorunlar sunlardir:
Sagliksiz besleyiciler eklenir
Bir gida urununun zenginlestirilmis olmasi onun saglikli oldugu anlamina gelmez. Guclendirme sirasinda gidalar cogunlukla yogun sekilde islenir. Genellikle seker, yag, sodyum ve obezite gibi sorunlara yol acabilecek diger bilesenler bakimindan yuksektir.
Vitaminlerde doz asim riski yasanabilir
Sirketler gidalara genellikle tehlikeli seviyelerde vitamin ekler. Bu seviye, tek bir porsiyonda onerilen gunluk miktarin %100’une kadar cikabilir ve bu da muhtemelen sinirin asilmasina neden olabilir. Bu, takviye edilmis gidalar yemekten ziyade hap gibi takviyeler alindiginda daha olasidir. Asiri durumlarda, asiri takviyeli gidalar, toksisite asiri yukune ve geri donusu olmayan organ hasarina neden olabilir.
A, E, B9, B12 vitaminleri, kalsiyum ve demirin asiri tuketilmesinden kaynaklanan sorunlara ornek olarak sunlar verilebilir:
-Cok fazla eklenen A vitamini yasli eriskinlerde kemik yogunlugunu azaltir, dogum kusurlari ve karaciger hasari risklerini arttirir ve daha yuksek genel mortalite riski ile iliskilidir.
-Cok fazla eklenen E vitamini inme riskini artirabilir.
-Cok fazla eklenen folik asit (B9 vitamini) bagisIkligi azaltabilir veya B12 vitamini eksIkligini maskeleyebilir (genellikle vejetaryenlerde gorulur).
-Cok fazla kalsiyum eklenmesi bobrek taslarina neden olabilir.
-Cok fazla demir, hemokromatozisli (hemokromatozlu) bireylerde (vucudun karaciger, kalp ve pankreasta fazla demir depolamasina neden olan genetik bir durum) diyabet ve kalp problemleri riskini artirir.
Urun etiketleri kontrol edilmelidir. Herhangi bir besinin gunluk onerilen miktarinin 200 katindan fazlasini iceren yiyecekler tuketilmemelidir. Kisiler mumkun oldugunca meyve ve sebze gibi islenmemis gidalardan besin almaya calisilmalidir.
Guclendirme ve zenginlestirme biyoyararlanimi bozabilir
Vucut, islenmis gidalara eklenen besinleri, islenmemis gidalarda dogal olarak bulunan besinlere kiyasla verimli bir sekilde emmez. Kisacasi, islenmemis gidalardaki tum besinlerin, birbirlerinin alimini ve biyoyararlanimini ( vucut tarafindan emilebilecek ve kullanilabilecek miktari) artirmak icin uyumlu bir sekilde calisan bir amaci vardir. Cogu gida sirketi, vucudun dogal, gida bazli versiyonlara kiyasla farkli sekilde isleyebilecegi (veya hic islemeyebilecegi) vitaminlerin ve minerallerin sentetik versiyonlarini ekler. Gidalara eklenen takviyelerin biyoyararlanimi daha azdir.
Basit bir ornek, A ve D vitaminiyle takviye edilen yagsiz suttur. Yagsiz ve az yagli sut, yagi cikarmak icin islenmistir, boylece yagda cozunen A, D ve K vitaminlerini kaybetmistir. A ve D vitaminleri geri eklense de, vucut onlari yag araci olmadan ememez ve K vitamininin yardimi olmadan en iyi sekilde calisamazlar.
Takviyeler bagisIklik artirici maddelerden yoksundur.Guclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri
Tamamen dogal gidalar, bilim insanlarinin kopyalamak soyle dursun, henuz tanimlayamadigi bir antioksidan ve bitkisel besin (600+) hazinesi icerir. Bircok universitenin halk sagligi okullarindaki bir grup doktor diyet takviyelerinin cok az potansiyel fayda sagladigini ve bazi durumlarda yardimci olmaktan cok zararli oldugunu dusunmektedir.
Takviyeler receteli ilaclarla zararli etkilesimlere girebilir
Guclendirilmis besinler ve takviyeler, receteli ilaclar alan kisiler icin diger mikro besinlerin emiliminin azalmasi, tedavilerin basarisizligi ve olum riskinin artmasi gibi belirli riskler olusturabilir. Ornegin, kalsiyum takviyelerinin bazi kalp ve tiroid ilaclariyla tehlikeli bir etkilesime girdigi bulunmustur.

ALİNTİ ~

03.Ağustos.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Guclendirilmis Ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari Ve Tehlikeleri Guclendirme ve zenginlestirme, bir yiyecegi daha saglikli, daha besleyici hale getirmek, insan sagligina fayda saglamak icin besin maddelerinin (cogunlukla vitamin ve minerallerin, bazen yag asitlerinin) eklendigi anlamina gelir. Bu bakimindan benzer olsalar da aralarinda bazi farklar vardir. Guclendirme sirasinda bir gidaya orijinal yapisinda bulunmayan besleyiciler eklenir. Zenginlestirmede ise gidalar islenirken kaybolmus olan besin ogeleri eklenir. Gidalarin GuclendirilmesiGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri Guclendirilmis gidalarin cogu islenir ve paketlenir. Kahvaltilik gevrekler, ekmek, yumurtalar, meyve suyu, soya sutu ve diger sut alternatifleri, sut, yogurt, tuz yaygin guclendirilmis gidalar arasindadir. Guclendirilmis gidalara vitaminler (folik asit, A vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, D vitamini, E vitamini), mineraller (kalsiyum, demir, iyot ) ve diger mikro besinleri eklenmistir. Mikro besinler bircok onemli vucut fonksiyonu icin gereklidir. Vucut kendi mikro besinlerini uretemez, bunlarin alinan yiyeceklerden gelmeleri gerekir. Gida ureticileri, uretim sirasinda urunlerine mikro besinler ekler. Gidalara besin eklemek, diyette ihtiyac duyulanlarin kolayca alinmasina yardimci olabilir. Bu besinlerin tumu et ve sebze gibi diger gidalarda bulunur. Maliyet, alerjiler, beslenme tarzi, cevre ve diger faktorler bu gidalardan yeterince yararlanilmasini zorlastirabilir. ABD gida ureticileri, beslenmeyle ilgili hastaliklari onlemek icin 1920’lerden beri gidalari guclendirmektedir. Tarihsel olarak, iyotlu tuz veya D vitamini ile guclendirilmis sut gibi gida takviyesi, nufus genelindeki besin eksIkliklerini gidermek icin bir halk sagligi tedbiri olarak hizmet etmistir. Gunumuzde ayrica kalsiyum ve D vitamini ile guclendirilmis meyve sulari, omega-3 yag asitleri ile guclendirilmis ekmekler ve bitki sterolleri ile guclendirilmis surulebilir bitkisel yaglar da bulunmaktadir. Vitamin ve mineral iceren kimyasallar yiyeceklere eklendiklerinde fark edilir tatlara, dokulara veya kokulara sahip degildir. Guclendirilmis Gidalarin Sagliga Faydalari Guclendirilmis gidalarin faydalari sunlardir: Uygun maliyetlidirler Bazi besin maddeleri bakimindan zengin olan yiyecekler pahali olabilir. Ornegin, balik harika bir omega-3 yag asidi kaynagidir fakat bazi insanlarin duzenli olarak satin almasi cok pahaliya mal olabilir. Yumurta, sut ve diger urunler omega-3 yag asitleri ile guclendirilebilir. Bu urunler genellikle daha ucuzdur ve yine de benzer besin degerine sahiptir. Beslenme ile ilgili hastaliklari onlerler Yeterli besin alinamadiginda, bir eksIk ortaya cikabilir. Guclendirilmis gidalar, rasitizm gibi besin eksIkligi ile ilgili hastaliklarin oranlarini azaltmaya yardimci olur. Yine de bircok insan hala besin yetersizliklerine sahiptir. Kisiler hala uzmanlarin onerdigi kadar besin almiyor olabilir. Besin yetersizlikleri asagidaki gibi saglik sorunlarina neden olabilir: -Demir eksIkligi anemisi -Tip 2 diyabet -Osteoporoz (kemik zayifligi) -Yorgunluk Hamilelikte faydalidirlar Hamile kadinlar, buyumekte olan bir bebegi besledikleri icin normalden daha fazla yiyecege ihtiyac duyarlar. Daha fazla yediginde bile hala yeterli vitamin alinamayabilir.Guclendirilmis gidalar boslugu doldurabilir. Ornegin, bircok guclendirilmis urune folik asit eklenir. Hamilelik sirasinda diyette yeterli miktarda folik asit almak dogum kusurlari riskini azaltir. Yasli yetiskinleri korurlar Yaslandikca, vucut daha az vitamin ve mineral emer. Guclendirilmis gidalar, kemikleri guclu tutmak, sindirime yardimci olmak ve kalp sorunlarini onlemek icin saglikli mikro besin seviyelerinin korunmasina yardimci olabilir. Cocuklarin buyumesine yardimci olurlar Cocuklar yetiskinlerden daha fazla beslenme yetersizligi riski altindadir. Vucutlarinin buyumeyi desteklemek icin yeterli vitamin ve minerallere ihtiyaci vardir. Guclendirilmis gidalar, dengeli beslenmenin yani sira cocuklarin beslenmesini artirabilir. Diyet gereksinimlerine yardimci olurlar Bazi onemli besinler sadece hayvansal urunlerde veya alerjik reaksiyonlara neden olan gidalarda bulunur. Guclendirilmis gidalar, laktoz intoleransi, baska diyet ihtiyaclari veya vejetaryen olanlarin yeterli besin aldigindan emin olmasina saglar. Gidalarin ZenginlestirilmesiGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri Vitamin, mineral veya diger besin ogeleri gidalarda dogal olarak bulunur fakat isleme sirasinda azalabilirler ya da ortadan kalkabilirler. Zenginlestirme, gidalara isleme ( rafine etme, paketleme gibi) sirasinda kaybolan besinlerin bir kisminin veya tamaminin geri eklenmesi anlamina gelir. Bazi gidalar dogal olarak bazi mikro besin maddelerine sahiptir ancak bunlari pisirme veya depolama sirasinda kaybederler. Gida ureticileri bu besinleri tekrar ekleyerek gidayi zenginlestirir yani yiyecekleri zenginlestirme islemi, orijinal besin icerigini geri yukler. Gidalara yaygin olarak eklenen besinler vitaminler, potasyum, demir, proteindir. Vitamin bakimindan zenginlestirilmis gidalar arasinda sut, ekmek ve islenmis undan yapilan diger gidalar bulunur. Bu gidalara genellikle D, A, C vitaminleri ve B vitaminleri ailesi de dahil olmak uzere cesitli vitaminler eklenir. Potasyum, islenmis gidalara sIklikla eklenen bir diger onemli besindir. Portakal suyu ve diger meyve sulari genellikle potasyum acisindan zenginlestirilir. Yuksek tansiyonu olanlar icin potasyum hayati olabilir cunku bazen hipertansiyon dusuk potasyum alimindan kaynaklanir. Ekmekler ve makarnalar tipik olarak demirle zenginlestirilmis gidalardir cunku tahilin besin degerinin cogu beyaz un olusturmak icin cikarilir. Tam tahilli urunlerin orijinal besin bilesimlerini koruma olasiliklari daha yuksektir ve zenginlestirilmeleri pek olasi degildir veya daha az elementle zenginlestirilmislerdir. Proteinle zenginlestirilmis gidalar, vejetaryen diyet yapanlar icin onemli olabilir ve protein alimini uygun aralikta tutmaya yardimci olabilir. Soya urunleri, ozellikle soya bazli et ikameleri gibi gidalar genellikle protein acisindan zenginlestirilmistir. Zenginlestirilmis Gidalar Tartismalidir Zenginlestirilmis tahillar, kahvaltilik gevrekler, sut ve meyve suyu gibi bazi yiyecekler, cocuklarin yeterli miktarda besin almalarini saglamalari acisindan onemlidir. Buna ragmen zenginlestirilmis gidalarin islenmemis gidalar kadar besleyici olup olmadigi konusunda bazi tartismalar vardir. Bircok beslenme uzmani, zenginlestirilmis islenmis gidalarin, dogal haldeki gida ile ayni tur besinsel fayda saglamadigina inanmaktadir. Islendikten sonra eklenen vitamin ve mineraller vucut tarafindan kolayca emilmeyebilir, bu da onlari daha az faydali hale getirir. Beslenme acisindan bakildiginda, diger bazi uzmanlar ikisi arasinda cok az fark olduguna inanmaktadir. Zenginlestirilmis gidalarin dengeli bir diyette yeri olsa da, cogu beslenme uzmani taze gidalarin daha uygun oldugu konusunda hemfikirdir. Taze meyve ve sebzelerin yani sira kepekli tahillar, kabuklu yemisler, tohumlar ve fasulyelerden elde edilen vitaminler ve diger besin maddeleri, bircok kisi tarafindan vucut tarafindan daha kolay emilir olarak kabul edilir. Zenginlestirme ve Guclendirmenin Tarihcesi Cogu insan besin eksIkligine sahiptir. Cocuklar buyume ihtiyaclari nedeniyle eksIkliklere karsi ozellikle savunmasizdir ve kanitlar yetiskinlerin tipik olarak kalsiyum, magnezyum ve A, D, E ve C vitaminleri bakimindan eksIk oldugunu gostermektedir. 1920’lerden baslayarak, devlet kurumlari ve gida politikasi savunuculari, genel nufustaki besin eksIkliklerini azaltmak icin zenginlestirme ve guclendirmeyi tesvik etmeye baslamistir. Buradaki amac beslenme aliskanliklarinin degistirilmesi degil, zaten tuketmekte oldugu gidalar yoluyla kisilerin mikro besin aliminin arttirilmasidir. Ornegin, sirketler yuksek guatr (iyot eksIkligine bagli buyumus tiroid bezi) insidansi ile mucadele etmek icin sofra tuzuna iyot eklemislerdir. Ek olarak, FDA (ABD Gida ve Ilac Dairesi) yeni dogan bebeklerde noral tup defektlerini (kusurlarini) onlemek icin tahil urunlerine (tahillar ve ekmekler gibi) folik asit ekleme talimatini yururluge koymustur. Guclendirme ve Zenginlestirme ile Ilgili SorunlarGuclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri Gida urunlerinin guclendirilmesi ve zenginlestirilmesi gorundugu kadar masum degildir. Guclendirme kisilerin vitamin ve mineral alimini artirmis olsa da, besin maddelerinin (folik asit disinda) eklenmesinin sagligi iyilestirdigini gosteren cok az kanit vardir. Aslinda, gidalari guclendirmenin ve zenginlestirmenin insanlara zarar verebilecegine dair artan endiseler vardir. Guclendirme ve zenginlestirme ile ilgili bazi sorunlar sunlardir: Sagliksiz besleyiciler eklenir Bir gida urununun zenginlestirilmis olmasi onun saglikli oldugu anlamina gelmez. Guclendirme sirasinda gidalar cogunlukla yogun sekilde islenir. Genellikle seker, yag, sodyum ve obezite gibi sorunlara yol acabilecek diger bilesenler bakimindan yuksektir. Vitaminlerde doz asim riski yasanabilir Sirketler gidalara genellikle tehlikeli seviyelerde vitamin ekler. Bu seviye, tek bir porsiyonda onerilen gunluk miktarin %100’une kadar cikabilir ve bu da muhtemelen sinirin asilmasina neden olabilir. Bu, takviye edilmis gidalar yemekten ziyade hap gibi takviyeler alindiginda daha olasidir. Asiri durumlarda, asiri takviyeli gidalar, toksisite asiri yukune ve geri donusu olmayan organ hasarina neden olabilir. A, E, B9, B12 vitaminleri, kalsiyum ve demirin asiri tuketilmesinden kaynaklanan sorunlara ornek olarak sunlar verilebilir: -Cok fazla eklenen A vitamini yasli eriskinlerde kemik yogunlugunu azaltir, dogum kusurlari ve karaciger hasari risklerini arttirir ve daha yuksek genel mortalite riski ile iliskilidir. -Cok fazla eklenen E vitamini inme riskini artirabilir. -Cok fazla eklenen folik asit (B9 vitamini) bagisIkligi azaltabilir veya B12 vitamini eksIkligini maskeleyebilir (genellikle vejetaryenlerde gorulur). -Cok fazla kalsiyum eklenmesi bobrek taslarina neden olabilir. -Cok fazla demir, hemokromatozisli (hemokromatozlu) bireylerde (vucudun karaciger, kalp ve pankreasta fazla demir depolamasina neden olan genetik bir durum) diyabet ve kalp problemleri riskini artirir. Urun etiketleri kontrol edilmelidir. Herhangi bir besinin gunluk onerilen miktarinin 200 katindan fazlasini iceren yiyecekler tuketilmemelidir. Kisiler mumkun oldugunca meyve ve sebze gibi islenmemis gidalardan besin almaya calisilmalidir. Guclendirme ve zenginlestirme biyoyararlanimi bozabilir Vucut, islenmis gidalara eklenen besinleri, islenmemis gidalarda dogal olarak bulunan besinlere kiyasla verimli bir sekilde emmez. Kisacasi, islenmemis gidalardaki tum besinlerin, birbirlerinin alimini ve biyoyararlanimini ( vucut tarafindan emilebilecek ve kullanilabilecek miktari) artirmak icin uyumlu bir sekilde calisan bir amaci vardir. Cogu gida sirketi, vucudun dogal, gida bazli versiyonlara kiyasla farkli sekilde isleyebilecegi (veya hic islemeyebilecegi) vitaminlerin ve minerallerin sentetik versiyonlarini ekler. Gidalara eklenen takviyelerin biyoyararlanimi daha azdir. Basit bir ornek, A ve D vitaminiyle takviye edilen yagsiz suttur. Yagsiz ve az yagli sut, yagi cikarmak icin islenmistir, boylece yagda cozunen A, D ve K vitaminlerini kaybetmistir. A ve D vitaminleri geri eklense de, vucut onlari yag araci olmadan ememez ve K vitamininin yardimi olmadan en iyi sekilde calisamazlar. Takviyeler bagisIklik artirici maddelerden yoksundur.Guclendirilmis ve Zenginlestirilmis Gidalar, Faydalari ve Tehlikeleri Tamamen dogal gidalar, bilim insanlarinin kopyalamak soyle dursun, henuz tanimlayamadigi bir antioksidan ve bitkisel besin (600+) hazinesi icerir. Bircok universitenin halk sagligi okullarindaki bir grup doktor diyet takviyelerinin cok az potansiyel fayda sagladigini ve bazi durumlarda yardimci olmaktan cok zararli oldugunu dusunmektedir. Takviyeler receteli ilaclarla zararli etkilesimlere girebilir Guclendirilmis besinler ve takviyeler, receteli ilaclar alan kisiler icin diger mikro besinlerin emiliminin azalmasi, tedavilerin basarisizligi ve olum riskinin artmasi gibi belirli riskler olusturabilir. Ornegin, kalsiyum takviyelerinin bazi kalp ve tiroid ilaclariyla tehlikeli bir etkilesime girdigi bulunmustur. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.