Ruya Gorme Ve Farkli Ruya Turleri - IRCDefteri

CeReN · 23.Temmuz.2022

Ruyalar yuzyillardir merak uyandirmis ve felsefi arastirmalara konu olmustur. Antik Yunan’da ruyalarin tanri Morpheus tarafindan iletilen, tanrilardan gelen mesajlar oldugu dusunulmustur. Ruyalarin tanrisinin insan seklini alabildigi ve siradan insanin ruyalarinda gorunebildigine de inanilmistir. Asklepionlar adi verilen Yunan sifa tapinaklari, hastalara ziyaret edilen ruyalar araciligiyla tedavi edilebilecekleri, sifa bulacaklari bir siginak saglamistir.Ruya Gorme ve Farkli Ruya Turleri
Modern psIkolojinin babasi ve psIkanalizin kurucusu olan Avusturyali norolog Sigmund Freud, insan ruhuyla ilgili calismasinda ruyalari arastirmistir. Freud’a gore ruya, kendi mantigini izleyen zihinsel bir aktivitedir. Freud, mekanizmalarini tanimlayarak, bilinc disinin isleyisine ve insan yasamindaki guclu rolune de yeni bir isIk tutmustur. Freud, ruyalarin zihnin bilgiyi isleme bicimi olduguna, bilincli zihnin kabul etmeye hazir olmadigi anilari, dusunceleri ve duygulari bastirdigina inanmistir. Sigmund Freud, olusturdugu ruya teorisinde ruyalarin kisilerin uyanik yasamlarinda yerine getirmeye calistigi isteklerden baska bir sey olmadigini savunmustur. Ruya teorisi tum istek ve arzularin ifade edilmesi veya dolayli olarak yerine getirilmesi icin herkesin bir yola ihtiyaci oldugu fikrine dayanir. Bu istek ya da dileklerden bazilari nispeten masumdur ve bu durumlarda ruyalar dilekleri oldugu gibi resmeder fakat kabul edilemeyen ya da eyleme dokulememis saldirgan veya cinsel durtuler gibi baska istekler de vardir, ruyalarin onlari sansurlemesi gerekir.
Amerikan PsIkoloji Dernegi, ruyayi “uyku sirasinda meydana gelen ve genellikle zengin bir dizi endojen duyusal, motor, duygusal ve diger deneyimlerle karakterize edilen fizyolojik ve psIkolojik olarak bilincli bir durum” olarak tanimlar. Ruyalarin dogasi ve karmasIkliklari hakkinda hala anlasilamayan cok sey olmasina ragmen, ruyalarin en azindan kismen bilincalti calismalari yansittigi tibbi ve psIkolojik topluluklarda genel olarak kabul edilmektedir.

Herkes Ruya Gorur mu?
Uyku, saglikli, isleyen bir vucudun ayrilmaz bir parcasidir. Ister 10 saat ister 10 saniye olsun, tum hayvanlar uykuya ihtiyac duyar ve bircogu ruya gorebilir. Ruyalar, uyku sirasinda beynin video oynatmasi gibidir. Ruyalar anilar, imgeler, hayaller ve duygu parcalarindan olusurlar. Beyin bunlari bir hikayeye (genellikle biraz tuhaf bir hikayeye) donusturur. Bircok insan her gece ruya gorur ancak hic ruya gormeyenler de vardir. Her uyku seansinda birden fazla ruya gorulebilir ve bunlar 10 saniye kadar kisa ve 45 dakika kadar uzun (veya berrak ruya durumunda daha uzun) olabilir.
Ruyalar tamamen garip, anlamsiz ve mantiksiz olabilir veya kisinin zihninde ve bilincaltinda derin bir oneme sahip olabilir. Ruyalar uyumadan once ne dusunuldugunden veya uyanikken yasananlardan etkilenebilir, is, stres, zevkler, fikirler ve cevrede yasanan her seyle ilgili olabilir. Ruyalar, dusunmekten kacinilan seyleri veya endiseleri de ortaya cikarabilir. Arastirmaya gore, ruyalarin unsurlarinin yuzde 65’i uyanikken yasananlarla iliskilidir. Kisinin is stresi varsa ruyalar isle ilgili olabilir veya is arkadaslarini icerebilir. Kisi yeni bir randevuya gitmisse ruyasi romantizmle dolu olabilir. Ruyalarla ilgili ilginc bir gercek de, ruyada gorulen her yuzun kisinin hayati boyunca gorulmus olmasidir. Yani ruyadaki bir kisinin taninmadigi dusunulse bile o kisi bir yerlerde gorulmustur. Ruyalarin ne oldugu hakkinda ogrenilecek cok sey olsa bile, onemli bir amaca hizmet etmektedir. Uyanik olunan saatlerde gormezden gelinen duygulari islemek, bilincsiz veya bastirilmis arzulari, korkulari ifade etmek, ogrenilen bilgileri ezberlemek ve pekistirmek, bilissel yeteneklerin gelistirilmesi ve iyilestirilmesi ruyalarin arkasindaki bazi olasi nedenler arasindadir.

Ruya Gorurken Beyinde Ne Olur?
Bazi arastirmacilar 4 uyku evresi oldugunu soylerken bazilari 5 evre olduguna inanir. Hangisi dogru olursa olsun tum evreler boyunca ruya gorulur. REM uykusu (Hizli Goz Hareketi) son asamadir ve ruyalar acisindan en aktif olanidir. REM uykusu sirasinda, beynin dusunce bastirma icin gerekli olan bolumleri, ornegin dikkat, kontrol ve calisma bellegi ile ilgili olanlar devre disi birakilir. Neden ruya gorulur sorusunun cevabi halen tartisilmaktadir. Bazi uzmanlar bunun REM sirasinda limbik sistemin uyarilmasindan kaynaklandigina inanirken, bazilari da ruyalarin kisileri onlar icin tehdit olusturabilecek gercek yasam durumlarina hazirlamayi amacladigina inanmaktadir. Limbik sistem, anilarin ve duygularin islendigi yerdir ve ozellikle ruya goruldugunde aktiftir. Bu sistem asagidakilerden olusmaktadir:
Amigdala: Beynin bu kismi, duyular devreye girdiginde uygun sekilde tepki verilmesine yardimci olur. Ornegin, guzel bir seyin tadina bakilirsa rahatlik ve mutluluk hissedilir.
Hipokampus: Uzun sureli bellekten sorumludur.
Singulat girus: Bu, dokunmaya yanit olarak iskelet kasi hareketini kontrol eder.
Ilginc bir calisma, sol beynin ruyalarin ortaya ciktigi yer gibi gorundugunu ortaya cikarmistir. Sag beyin tum tuhaf ve harika detaylari saglar. Uyku bilimcileri ruyalarda aci ve duygu hissedilebilecegini kanitlamislardir. Bunlar fiziksel olarak tasabilir ve hatta kisiyi uyandirabilir.

Ruyalarin HatirlanmasiRuya Gorme ve Farkli Ruya Turleri
Kisiler genellikle her gece uykudayken yaklasIk dort ila alti kez ruya gorur. Bu gercege inanmak ya da kavramak zordur cunku ruya arastirmacilari gorulen ruyalarin %95’inin unutuldugunu dusunmektedir. Kisilerin en cok hatirlamaya meyilli oldugu ruyalar, uyanmadan hemen once gordukleridir. Beynin ne kadar hizli calistigina veya REM uykusuna bagli olarak en fazla iki, hatta bazen uc ruya hatirlanabilir. Uyku dongusunun herhangi bir asamasinda ruya gorulebilir fakat hizli goz hareketi uykusu (REM) en canli ve sIklikla hatirlanan ruyalari ureten asamadir. Bu sure icinde uyanilirsa, ruya hatirlanabilir. REM dongusunun ortasinda bir alarm ile uyanilirsa hatirlama surecini bozulabilir. Daha fazla ruya hatirlanabilmesi icin yeterince uyumak (gecede 7-8 saat) ve mumkun oldugunca alarm olmadan, REM uykusu kesintiye ugramadan uyanmak gerekir. Ruya gunlugu tutulmasi ve sabah hatirlanan her seyin yazilmasi da onerilebilir.
Simdi, farkli ruya turlerine ve ne anlama geldiklerine gecelim.

Ruya Turleri
Ruyalar gecelerin en heyecan verici veya en korkunc kismi olabilir. Farkli ruya turleri vardir. Bu ruyalar arasinda siradan ya da normal ruyalar, hayal kurma (gunduz ruyalari), lusid ( berrak) ruyalar, sahte uyanis ruyalari, kabuslar, tekrarlayan ruyalar, kehanet ruyalari ve iyilestirici ruyalar (sifa ruyalari) yer alir. Asagida aciklamalari verilen her ruya kategorisi ayri, tek basina bir deneyim olabilir. Ayni anda cesitli ozelliklere sahip bir ruya gormek de yaygindir. Ornegin, bir ruya ayni anda guncel bir olayi, metaforu, problem cozmeyi ve fanteziyi icerebilir.

Normal Ruyalar
Ruya gormek duygusal ve fiziksel saglik icin gereklidir. Normal ruyalar en yaygin olan ruya turudur. Herkes her gece normal ruyalar gorur. Gundelik, siradan, cilgin, tuhaf ruyalardir. Bu ruyalar cogunlukla REM uykusundan kaynaklanir. Ruya unsurlarinin cogu (eski tanidiklar veya aile uyeleri, kovalanmak, ucmak, orumcek ve yilanlar gibi yaratiklar ) burada kendini gosterir. Normal ya da siradan ruyalari dusunceler tetiklemektedir. Uyumadan once ne dusunuldugunden, o gun gorulen insanlardan, bastirilmis korku ve endiselerden, kisinin basina gelebilecek her seyden etkilenir. Normal bir ruya kisiye gore degisir. Cogu ruya cogunlukla gorseldir, yani koku veya dokunma gibi diger duyulardan ziyade ruyalarda imgeler on plandadir. Cogu insan renkli ruya gorurken, bazi insanlarin ruyalari tamamen siyah beyazdir. Kisiler hayatinda ne kadar az stresli olursa, ruyalar o kadar keyifli olabilir. Ruyalar cok garip veya alisilmisin disinda olabilir ve bu tamamen normaldir. Ruh hali, haberlerdeki olaylar, aci, siddet ve din, ruyanin konusunu etkileyebilir.

Hayal Kurma (Gunduz Ruyalari)
Herkes hayal kurar. Arastirmalar, ortalama bir insanin uyanik oldugu gunun 70-120 dakikasi boyunca normal algiyi asan bir bakis acisiyla hayal kurdugunu ortaya koymaktadir. Genellikle beklenirken, dusunmeden, dikkat gerektirmeyen bir sey yapilirken gerceklesir. Hayal kurma bilinc ve uyku hali arasinda, hayal gucunun dolasmasina izin veren bir alandir. Bu nedenle hayal kurmak icin kullanilan baska bir ifade, zihin gezintisidir. Farkindalik seviyesi azaldikca benlik duygusu kaybedilir. Gunduz ruyalari da denilen hayal kurma kisi uyanikken meydana gelir ve uyarilma eksIkligine tepki olarak beynin varsayilan mod agi tarafindan uretilir. Varsayilan durum agi, kisilerin hayal kurma sirasinda, gecmisi veya gelecegi dusunmeleri sirasinda beyindeki aktiflesen bolumdur. Her tur ruyada oldugu gibi, hipnotik transa cok benzeyen degismis bir zihinsel duruma girilir ve bilincaltindaki dusuncelerin yuzeye cikmasina izin verilir. Kucuk bir meditasyon gibidir. Hayal kurulurken yaratici beyin baskin hale gelir ve kisi fiziksel gercekligin daha az farkinda olur fakat tum bu sure boyunca, bilinc kisiyi simdiki zamana geri cekmeye devam eder.
Hayal kurmanin turleri arasinda disforik, gerceklerden kacma, fantezi, ruminasyon(saplanti halinde, takintili dusunme, surekli ayni konuyu dusunme) ve gorsellestirme yer alir. Hayal kurmak psIkolojik olarak sagliklidirlar, gercekligin taleplerinden gecici olarak kacmaya, hayal kirikliklarindan kurtulmaya ve daha iyi bir gelecek icin plan yapmaya yardimci olur. Herkes bir miktar hayal kurar fakat asiri hayal kurmak, zayif zihinsel sagligin bir isareti olabilir. Yeterince kaliteli uyku almakta gucluk ceken kisiler digerlerinden daha sIk hayal kurabilir. Bu yine kotu ruh sagliginin bir gostergesidir.

Lusid (Berrak, Bilincli) Ruyalar
Lusid ya da berrak ruyada kisi gordugunun ruya oldugunun bilincindedir. Bu tur ruyalar bircok durumda sadece eglenceli ve zevkli olmakla kalmaz, ayni zamanda ruyayi gorene problem cozme gucu (ornegin, bir takipciden kacmak yerine donup savasmaya karar vermek, bir engel tarafindan engellenmek yerine uzerinden ucmayi secmek) verir, gercek yasam uygulamalari ve faydalari olabilir. Bu ruya turu de REM uykusunda gerceklesir. Ne kadar derin uyku ve REM uykusu alinirsa, berrak ruya gorme sansi o kadar artar. Berrak ruya, cogu zaman ruyayi goren kisinin kendi aksiyon/macera/romantik filminin basrol oyuncusuymus gibi ruya gerceklesirken eylemlerini kontrol etmesine izin verir. Lusid ruyalar sIk degildir ancak bir arastirma, insanlarin %55’inin bunu yasamlarinda en az bir kez yasadigini gostermektedir fakat ruyalar farkinda olduktan sonra cok uzun surmez ve genellikle kisi ruya gordugunu fark ettikten kisa bir sure sonra uyanir.

Ruya Gorme ve Farkli Ruya TurleriTemelde cok canli ruya turleridir. Kisi uyanik oldugunu varsayar, kesinlikle ruya gordugunu bilmez ancak hala bir ruyanin ortasindadir. Bu ruyalar genellikle cok gercekcidir. Bir seyin dogru olmadigi fark edildiginde, ruya goruldugunun anlasilmasi biraz zaman alir. Sahte uyanma ruyalari, butun gece oyun oynandiginin, calisildiginin veya okula gidildiginin hayal edilmesine neden olabilir. Kisi gercekten uyandiginda dinlenmis hissetmez cunku butun gece uyanik oldugunu zanneder. Yanlis uyanislar zaman zaman sinir bozucu olabilir ancak hic de zararli degildir. Yanlis ya da sahte uyanma ruyalari, genellikle uyku felci veya berrak ruyalarla baglantili, uyaniklik ve uyku ile ortusen melez bir durumdur. Bu tur ruyalar henuz ayrintili olarak incelenmemistir ancak genellikle bozulmus REM uykusuyla baglantilidir. Bu tur ruyalari cok fazla goren kisiler kesinlikle uyku zamanlamalarini iyilestirmelidir. Uykusuzluk ve uyku apnesi gibi rahatsizliklar genellikle bununla baglantilidir. Asiri beklenti, stres, kaygi, kesintiye ugramis uyku veya gurultulu ortam da bunun arkasindaki sebep olabilir.

Kabuslar
Kabuslar, korku uyandiran ve en rahatsiz edici ruyalardir. Kabuslarda kisi ruyada oldugunu bilmez. Boylece bilinc disi zihin her seyi gercekten oluyormus gibi isler. Bazi kabuslar o kadar canli olabilir ki duyu sistemi tetiklenir ve belirli turde agrilar hissedilebilir. Cok sinir bozucu olabilir. Neredeyse herkes zaman zaman kabus gorur, arada bir kabus gormek tamamen normaldir. Kabuslarin dogasi ve nedeni cok yonlu olabilir. Korku filmleri veya kitaplari okumak veya izlemek, uykusuzluk, bazi ilaclarin yan etkileri kabus gorme nedenleridir. Diger faktorler arasinda yatmadan hemen once yemek yeme gibi kotu beslenme aliskanliklari, kabus bozuklugu, uyku apnesi gibi bozukluklar ve yuksek ates gibi fiziksel hastaliklar, narkolepsi, uyusturucu veya alkol sayilabilir. Bu ruya hali, beynin yasamin gunluk stresorlerini isleme bicimidir. Bir kisi yakin zamanda yasanan stresli bir olayin ardindan (ornegin bir aile sorunu, araba kullanirken yasanan bir olay, medyadaki uzucu haberler gibi), endiseli veya derin stresli oldugunda kabus gorebilir. Depresyon veya anksiyete, migren veya uyku apnesinden muzdarip kisilerin kabus gorme olasiligi, olmayanlara gore daha fazladir. Dunya capinda travma sonrasi stres bozuklugu (TSSB) olan kisilerin yuzde 71’e kadari, tedavi edilmezse tekrarlanabilen kabuslar yasayabilir. Kabuslar, bir kisiyi cozulmemis problemlerle veya korkularla yuzlesmeye zorlayarak duygusal terore neden olabilir. Kabuslar, gecmisten gelen cozulmemis kaygilarin, korkularin veya travmalarin sonucu da olabilir. Bazi kabuslar, bilincaltinin / bilincdisinin sorunlari cozme girisimleridir. Bir calisma, en yaygin uc kabus temasinin olumu, fiziksel siddeti, kovalanmayi icerdigini bulmustur. Ruya analizine gore, bir kabusta kovalanmak, evrimsel avlanma korkusunu temsil eder.
Yetiskinlerle kiyaslanirsa kucuk cocuklarda daha yaygin oldugu gorulen gece teroru ya da karabasan kabusun siddetli bir seklidir. Bir kisi karabasan ( gece ya da uyku teroru) yasadiginda gordugu ruyanin belirsiz bir anisi ile dehsete kapilarak, bagirarak, ciglik atarak, siddetle hareket ederek, terleyerek veya zor nefes alarak uyanir. Bunlar teknik olarak belirli bir ruya turu degil, daha cok bir uyku bozuklugu gibidir. Duzenli olarak kabus ya da karabasan goren kisiler, destek icin nitelikli bir ruh sagligi uzmani ve / veya uyku doktoruna gorunmeyi dusunmelidir.

Tekrarlayan Ruyalar
Tekrarlayan ruyalar, bir uyku seansi veya birden fazla uyku seansi boyunca tekrar tekrar yasanan ruyalari ifade eder. Ruya iceriginin onemli bir kismi tekrarlayicidir. Bu olagan disidir ama endiselenecek bir sey degildir. Tekrarlayan ruyalar, haftalar, aylar ve hatta yillar boyunca kendilerini tekrar eden hikayeler veya temalardir. Kucuk detaylar farkli olabilir fakat konsept ve hikaye benzerdir. Tekrarlayan seyler genellikle kovalanmayi, ucmayi, dislerin dokulmesini ve gec kalmayi icerir. Bu ruyalar mutluluk, heyecan verici, sIkici ve hatta korkutucu olabilir. Bazen mantiksiz gorundukleri icin kisiyi saskina cevirebilirler. Bircok teori, tekrarlayan ruyalarin riskten kacinma, icsellestirilmis korkular, genellikle henuz cozulmemis diger sorunlardan kaynaklandigini one surmektedir. Buyuk olasilikla, kisiler bu temel nedenlerle basa cikana kadar tekrar eden ruyalari gormeye devam edecektir. Stres, ozellikle gunluk bir seyse, tekrarlayan ruyalarda onemli bir rol oynayabilir. Surekli ayni ruyalari goruyorsa kisi hayatindaki stres yaratan bazi seyleri azaltmaya calismalidir.

Kehanet (Peygamberlik) Ruyalari
Kehanet ruyalarinda, insanlar gelecekteki olaylarin gercek hayatta olmadan once gerceklestigini gorurler. Kisi eger bir seyin gerceklestigine dair bir ruya gorduyse ve o durum gelecekte gercekten olmussa bir kehanet bir ruya gormus demektir. Ornegin, ruyada arabanin lastiginin patladigi gorulduyse ve sabah arabanin lastigi gercekten patladiysa bu bir kehanet ruyasidir. Bu ruyanin hissi genellikle Deja vu ( tanidik gelen ve kisiye daha once orada bulundugunu hissettiren ) olarak da tanimlanir. Bazilari bu ruyalarin bir kisinin gelecegi ongordugu anlamina geldigine inanirken, digerleri kehanet ruyalarinin kisiyi olasi bir sonuc icin hazirlayan bilincalti olduguna inanir.

Ruya Gorme ve Farkli Ruya TurleriSifali ruyalar, ruyayi gorenin baskalarini iyilestirebilecegi, telekinezi veya telepati gibi dogaustu bir guce sahip oldugu ruyalardir. Bu tip bir ruya, denge ve uzlasma duygulari getirebilir, bilincalti araciligiyla bir baris veya amac duygusunun kolaylastirilmasina yardimci olabilir.
Ruyalara “Zihnin Aynasi” denilebilir, basa cikilmasi gereken sorunlarin veya duygularin gostergeleri olabilir ancak Sigmund Freud’un ifadesiyle, bazen bir ruya sadece bir ruya olabilir. Tum ruyalar bilincaltinin bir tezahuru degildir.
Bazilari sadece bir tur yaratici oyundur ve yerine getirilmemis arzulardan muaftir. Bircok arastirma, ruyasiz bir uykunun en rahatlatici uykulardan biri oldugunu ve ruyalarin cogu zaman zihni yorgun biraktigini iddia etmistir. Her ne olursa olsun ruya (dus) gormek kisilerin yasadigi en ilginc durumlardan biridir.

ALİNTİ ~

23.Temmuz.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Ruya Gorme Ve Farkli Ruya Turleri Ruyalar yuzyillardir merak uyandirmis ve felsefi arastirmalara konu olmustur. Antik Yunan’da ruyalarin tanri Morpheus tarafindan iletilen, tanrilardan gelen mesajlar oldugu dusunulmustur. Ruyalarin tanrisinin insan seklini alabildigi ve siradan insanin ruyalarinda gorunebildigine de inanilmistir. Asklepionlar adi verilen Yunan sifa tapinaklari, hastalara ziyaret edilen ruyalar araciligiyla tedavi edilebilecekleri, sifa bulacaklari bir siginak saglamistir.Ruya Gorme ve Farkli Ruya Turleri Modern psIkolojinin babasi ve psIkanalizin kurucusu olan Avusturyali norolog Sigmund Freud, insan ruhuyla ilgili calismasinda ruyalari arastirmistir. Freud’a gore ruya, kendi mantigini izleyen zihinsel bir aktivitedir. Freud, mekanizmalarini tanimlayarak, bilinc disinin isleyisine ve insan yasamindaki guclu rolune de yeni bir isIk tutmustur. Freud, ruyalarin zihnin bilgiyi isleme bicimi olduguna, bilincli zihnin kabul etmeye hazir olmadigi anilari, dusunceleri ve duygulari bastirdigina inanmistir. Sigmund Freud, olusturdugu ruya teorisinde ruyalarin kisilerin uyanik yasamlarinda yerine getirmeye calistigi isteklerden baska bir sey olmadigini savunmustur. Ruya teorisi tum istek ve arzularin ifade edilmesi veya dolayli olarak yerine getirilmesi icin herkesin bir yola ihtiyaci oldugu fikrine dayanir. Bu istek ya da dileklerden bazilari nispeten masumdur ve bu durumlarda ruyalar dilekleri oldugu gibi resmeder fakat kabul edilemeyen ya da eyleme dokulememis saldirgan veya cinsel durtuler gibi baska istekler de vardir, ruyalarin onlari sansurlemesi gerekir. Amerikan PsIkoloji Dernegi, ruyayi “uyku sirasinda meydana gelen ve genellikle zengin bir dizi endojen duyusal, motor, duygusal ve diger deneyimlerle karakterize edilen fizyolojik ve psIkolojik olarak bilincli bir durum” olarak tanimlar. Ruyalarin dogasi ve karmasIkliklari hakkinda hala anlasilamayan cok sey olmasina ragmen, ruyalarin en azindan kismen bilincalti calismalari yansittigi tibbi ve psIkolojik topluluklarda genel olarak kabul edilmektedir. Herkes Ruya Gorur mu? Uyku, saglikli, isleyen bir vucudun ayrilmaz bir parcasidir. Ister 10 saat ister 10 saniye olsun, tum hayvanlar uykuya ihtiyac duyar ve bircogu ruya gorebilir. Ruyalar, uyku sirasinda beynin video oynatmasi gibidir. Ruyalar anilar, imgeler, hayaller ve duygu parcalarindan olusurlar. Beyin bunlari bir hikayeye (genellikle biraz tuhaf bir hikayeye) donusturur. Bircok insan her gece ruya gorur ancak hic ruya gormeyenler de vardir. Her uyku seansinda birden fazla ruya gorulebilir ve bunlar 10 saniye kadar kisa ve 45 dakika kadar uzun (veya berrak ruya durumunda daha uzun) olabilir. Ruyalar tamamen garip, anlamsiz ve mantiksiz olabilir veya kisinin zihninde ve bilincaltinda derin bir oneme sahip olabilir. Ruyalar uyumadan once ne dusunuldugunden veya uyanikken yasananlardan etkilenebilir, is, stres, zevkler, fikirler ve cevrede yasanan her seyle ilgili olabilir. Ruyalar, dusunmekten kacinilan seyleri veya endiseleri de ortaya cikarabilir. Arastirmaya gore, ruyalarin unsurlarinin yuzde 65’i uyanikken yasananlarla iliskilidir. Kisinin is stresi varsa ruyalar isle ilgili olabilir veya is arkadaslarini icerebilir. Kisi yeni bir randevuya gitmisse ruyasi romantizmle dolu olabilir. Ruyalarla ilgili ilginc bir gercek de, ruyada gorulen her yuzun kisinin hayati boyunca gorulmus olmasidir. Yani ruyadaki bir kisinin taninmadigi dusunulse bile o kisi bir yerlerde gorulmustur. Ruyalarin ne oldugu hakkinda ogrenilecek cok sey olsa bile, onemli bir amaca hizmet etmektedir. Uyanik olunan saatlerde gormezden gelinen duygulari islemek, bilincsiz veya bastirilmis arzulari, korkulari ifade etmek, ogrenilen bilgileri ezberlemek ve pekistirmek, bilissel yeteneklerin gelistirilmesi ve iyilestirilmesi ruyalarin arkasindaki bazi olasi nedenler arasindadir. Ruya Gorurken Beyinde Ne Olur? Bazi arastirmacilar 4 uyku evresi oldugunu soylerken bazilari 5 evre olduguna inanir. Hangisi dogru olursa olsun tum evreler boyunca ruya gorulur. REM uykusu (Hizli Goz Hareketi) son asamadir ve ruyalar acisindan en aktif olanidir. REM uykusu sirasinda, beynin dusunce bastirma icin gerekli olan bolumleri, ornegin dikkat, kontrol ve calisma bellegi ile ilgili olanlar devre disi birakilir. Neden ruya gorulur sorusunun cevabi halen tartisilmaktadir. Bazi uzmanlar bunun REM sirasinda limbik sistemin uyarilmasindan kaynaklandigina inanirken, bazilari da ruyalarin kisileri onlar icin tehdit olusturabilecek gercek yasam durumlarina hazirlamayi amacladigina inanmaktadir. Limbik sistem, anilarin ve duygularin islendigi yerdir ve ozellikle ruya goruldugunde aktiftir. Bu sistem asagidakilerden olusmaktadir: Amigdala: Beynin bu kismi, duyular devreye girdiginde uygun sekilde tepki verilmesine yardimci olur. Ornegin, guzel bir seyin tadina bakilirsa rahatlik ve mutluluk hissedilir. Hipokampus: Uzun sureli bellekten sorumludur. Singulat girus: Bu, dokunmaya yanit olarak iskelet kasi hareketini kontrol eder. Ilginc bir calisma, sol beynin ruyalarin ortaya ciktigi yer gibi gorundugunu ortaya cikarmistir. Sag beyin tum tuhaf ve harika detaylari saglar. Uyku bilimcileri ruyalarda aci ve duygu hissedilebilecegini kanitlamislardir. Bunlar fiziksel olarak tasabilir ve hatta kisiyi uyandirabilir. Ruyalarin HatirlanmasiRuya Gorme ve Farkli Ruya Turleri Kisiler genellikle her gece uykudayken yaklasIk dort ila alti kez ruya gorur. Bu gercege inanmak ya da kavramak zordur cunku ruya arastirmacilari gorulen ruyalarin %95’inin unutuldugunu dusunmektedir. Kisilerin en cok hatirlamaya meyilli oldugu ruyalar, uyanmadan hemen once gordukleridir. Beynin ne kadar hizli calistigina veya REM uykusuna bagli olarak en fazla iki, hatta bazen uc ruya hatirlanabilir. Uyku dongusunun herhangi bir asamasinda ruya gorulebilir fakat hizli goz hareketi uykusu (REM) en canli ve sIklikla hatirlanan ruyalari ureten asamadir. Bu sure icinde uyanilirsa, ruya hatirlanabilir. REM dongusunun ortasinda bir alarm ile uyanilirsa hatirlama surecini bozulabilir. Daha fazla ruya hatirlanabilmesi icin yeterince uyumak (gecede 7-8 saat) ve mumkun oldugunca alarm olmadan, REM uykusu kesintiye ugramadan uyanmak gerekir. Ruya gunlugu tutulmasi ve sabah hatirlanan her seyin yazilmasi da onerilebilir. Simdi, farkli ruya turlerine ve ne anlama geldiklerine gecelim. Ruya Turleri Ruyalar gecelerin en heyecan verici veya en korkunc kismi olabilir. Farkli ruya turleri vardir. Bu ruyalar arasinda siradan ya da normal ruyalar, hayal kurma (gunduz ruyalari), lusid ( berrak) ruyalar, sahte uyanis ruyalari, kabuslar, tekrarlayan ruyalar, kehanet ruyalari ve iyilestirici ruyalar (sifa ruyalari) yer alir. Asagida aciklamalari verilen her ruya kategorisi ayri, tek basina bir deneyim olabilir. Ayni anda cesitli ozelliklere sahip bir ruya gormek de yaygindir. Ornegin, bir ruya ayni anda guncel bir olayi, metaforu, problem cozmeyi ve fanteziyi icerebilir. Normal Ruyalar Ruya gormek duygusal ve fiziksel saglik icin gereklidir. Normal ruyalar en yaygin olan ruya turudur. Herkes her gece normal ruyalar gorur. Gundelik, siradan, cilgin, tuhaf ruyalardir. Bu ruyalar cogunlukla REM uykusundan kaynaklanir. Ruya unsurlarinin cogu (eski tanidiklar veya aile uyeleri, kovalanmak, ucmak, orumcek ve yilanlar gibi yaratiklar ) burada kendini gosterir. Normal ya da siradan ruyalari dusunceler tetiklemektedir. Uyumadan once ne dusunuldugunden, o gun gorulen insanlardan, bastirilmis korku ve endiselerden, kisinin basina gelebilecek her seyden etkilenir. Normal bir ruya kisiye gore degisir. Cogu ruya cogunlukla gorseldir, yani koku veya dokunma gibi diger duyulardan ziyade ruyalarda imgeler on plandadir. Cogu insan renkli ruya gorurken, bazi insanlarin ruyalari tamamen siyah beyazdir. Kisiler hayatinda ne kadar az stresli olursa, ruyalar o kadar keyifli olabilir. Ruyalar cok garip veya alisilmisin disinda olabilir ve bu tamamen normaldir. Ruh hali, haberlerdeki olaylar, aci, siddet ve din, ruyanin konusunu etkileyebilir. Hayal Kurma (Gunduz Ruyalari) Herkes hayal kurar. Arastirmalar, ortalama bir insanin uyanik oldugu gunun 70-120 dakikasi boyunca normal algiyi asan bir bakis acisiyla hayal kurdugunu ortaya koymaktadir. Genellikle beklenirken, dusunmeden, dikkat gerektirmeyen bir sey yapilirken gerceklesir. Hayal kurma bilinc ve uyku hali arasinda, hayal gucunun dolasmasina izin veren bir alandir. Bu nedenle hayal kurmak icin kullanilan baska bir ifade, zihin gezintisidir. Farkindalik seviyesi azaldikca benlik duygusu kaybedilir. Gunduz ruyalari da denilen hayal kurma kisi uyanikken meydana gelir ve uyarilma eksIkligine tepki olarak beynin varsayilan mod agi tarafindan uretilir. Varsayilan durum agi, kisilerin hayal kurma sirasinda, gecmisi veya gelecegi dusunmeleri sirasinda beyindeki aktiflesen bolumdur. Her tur ruyada oldugu gibi, hipnotik transa cok benzeyen degismis bir zihinsel duruma girilir ve bilincaltindaki dusuncelerin yuzeye cikmasina izin verilir. Kucuk bir meditasyon gibidir. Hayal kurulurken yaratici beyin baskin hale gelir ve kisi fiziksel gercekligin daha az farkinda olur fakat tum bu sure boyunca, bilinc kisiyi simdiki zamana geri cekmeye devam eder. Hayal kurmanin turleri arasinda disforik, gerceklerden kacma, fantezi, ruminasyon(saplanti halinde, takintili dusunme, surekli ayni konuyu dusunme) ve gorsellestirme yer alir. Hayal kurmak psIkolojik olarak sagliklidirlar, gercekligin taleplerinden gecici olarak kacmaya, hayal kirikliklarindan kurtulmaya ve daha iyi bir gelecek icin plan yapmaya yardimci olur. Herkes bir miktar hayal kurar fakat asiri hayal kurmak, zayif zihinsel sagligin bir isareti olabilir. Yeterince kaliteli uyku almakta gucluk ceken kisiler digerlerinden daha sIk hayal kurabilir. Bu yine kotu ruh sagliginin bir gostergesidir. Lusid (Berrak, Bilincli) Ruyalar Lusid ya da berrak ruyada kisi gordugunun ruya oldugunun bilincindedir. Bu tur ruyalar bircok durumda sadece eglenceli ve zevkli olmakla kalmaz, ayni zamanda ruyayi gorene problem cozme gucu (ornegin, bir takipciden kacmak yerine donup savasmaya karar vermek, bir engel tarafindan engellenmek yerine uzerinden ucmayi secmek) verir, gercek yasam uygulamalari ve faydalari olabilir. Bu ruya turu de REM uykusunda gerceklesir. Ne kadar derin uyku ve REM uykusu alinirsa, berrak ruya gorme sansi o kadar artar. Berrak ruya, cogu zaman ruyayi goren kisinin kendi aksiyon/macera/romantik filminin basrol oyuncusuymus gibi ruya gerceklesirken eylemlerini kontrol etmesine izin verir. Lusid ruyalar sIk degildir ancak bir arastirma, insanlarin %55’inin bunu yasamlarinda en az bir kez yasadigini gostermektedir fakat ruyalar farkinda olduktan sonra cok uzun surmez ve genellikle kisi ruya gordugunu fark ettikten kisa bir sure sonra uyanir. Ruya Gorme ve Farkli Ruya TurleriTemelde cok canli ruya turleridir. Kisi uyanik oldugunu varsayar, kesinlikle ruya gordugunu bilmez ancak hala bir ruyanin ortasindadir. Bu ruyalar genellikle cok gercekcidir. Bir seyin dogru olmadigi fark edildiginde, ruya goruldugunun anlasilmasi biraz zaman alir. Sahte uyanma ruyalari, butun gece oyun oynandiginin, calisildiginin veya okula gidildiginin hayal edilmesine neden olabilir. Kisi gercekten uyandiginda dinlenmis hissetmez cunku butun gece uyanik oldugunu zanneder. Yanlis uyanislar zaman zaman sinir bozucu olabilir ancak hic de zararli degildir. Yanlis ya da sahte uyanma ruyalari, genellikle uyku felci veya berrak ruyalarla baglantili, uyaniklik ve uyku ile ortusen melez bir durumdur. Bu tur ruyalar henuz ayrintili olarak incelenmemistir ancak genellikle bozulmus REM uykusuyla baglantilidir. Bu tur ruyalari cok fazla goren kisiler kesinlikle uyku zamanlamalarini iyilestirmelidir. Uykusuzluk ve uyku apnesi gibi rahatsizliklar genellikle bununla baglantilidir. Asiri beklenti, stres, kaygi, kesintiye ugramis uyku veya gurultulu ortam da bunun arkasindaki sebep olabilir. Kabuslar Kabuslar, korku uyandiran ve en rahatsiz edici ruyalardir. Kabuslarda kisi ruyada oldugunu bilmez. Boylece bilinc disi zihin her seyi gercekten oluyormus gibi isler. Bazi kabuslar o kadar canli olabilir ki duyu sistemi tetiklenir ve belirli turde agrilar hissedilebilir. Cok sinir bozucu olabilir. Neredeyse herkes zaman zaman kabus gorur, arada bir kabus gormek tamamen normaldir. Kabuslarin dogasi ve nedeni cok yonlu olabilir. Korku filmleri veya kitaplari okumak veya izlemek, uykusuzluk, bazi ilaclarin yan etkileri kabus gorme nedenleridir. Diger faktorler arasinda yatmadan hemen once yemek yeme gibi kotu beslenme aliskanliklari, kabus bozuklugu, uyku apnesi gibi bozukluklar ve yuksek ates gibi fiziksel hastaliklar, narkolepsi, uyusturucu veya alkol sayilabilir. Bu ruya hali, beynin yasamin gunluk stresorlerini isleme bicimidir. Bir kisi yakin zamanda yasanan stresli bir olayin ardindan (ornegin bir aile sorunu, araba kullanirken yasanan bir olay, medyadaki uzucu haberler gibi), endiseli veya derin stresli oldugunda kabus gorebilir. Depresyon veya anksiyete, migren veya uyku apnesinden muzdarip kisilerin kabus gorme olasiligi, olmayanlara gore daha fazladir. Dunya capinda travma sonrasi stres bozuklugu (TSSB) olan kisilerin yuzde 71’e kadari, tedavi edilmezse tekrarlanabilen kabuslar yasayabilir. Kabuslar, bir kisiyi cozulmemis problemlerle veya korkularla yuzlesmeye zorlayarak duygusal terore neden olabilir. Kabuslar, gecmisten gelen cozulmemis kaygilarin, korkularin veya travmalarin sonucu da olabilir. Bazi kabuslar, bilincaltinin / bilincdisinin sorunlari cozme girisimleridir. Bir calisma, en yaygin uc kabus temasinin olumu, fiziksel siddeti, kovalanmayi icerdigini bulmustur. Ruya analizine gore, bir kabusta kovalanmak, evrimsel avlanma korkusunu temsil eder. Yetiskinlerle kiyaslanirsa kucuk cocuklarda daha yaygin oldugu gorulen gece teroru ya da karabasan kabusun siddetli bir seklidir. Bir kisi karabasan ( gece ya da uyku teroru) yasadiginda gordugu ruyanin belirsiz bir anisi ile dehsete kapilarak, bagirarak, ciglik atarak, siddetle hareket ederek, terleyerek veya zor nefes alarak uyanir. Bunlar teknik olarak belirli bir ruya turu degil, daha cok bir uyku bozuklugu gibidir. Duzenli olarak kabus ya da karabasan goren kisiler, destek icin nitelikli bir ruh sagligi uzmani ve / veya uyku doktoruna gorunmeyi dusunmelidir. Tekrarlayan Ruyalar Tekrarlayan ruyalar, bir uyku seansi veya birden fazla uyku seansi boyunca tekrar tekrar yasanan ruyalari ifade eder. Ruya iceriginin onemli bir kismi tekrarlayicidir. Bu olagan disidir ama endiselenecek bir sey degildir. Tekrarlayan ruyalar, haftalar, aylar ve hatta yillar boyunca kendilerini tekrar eden hikayeler veya temalardir. Kucuk detaylar farkli olabilir fakat konsept ve hikaye benzerdir. Tekrarlayan seyler genellikle kovalanmayi, ucmayi, dislerin dokulmesini ve gec kalmayi icerir. Bu ruyalar mutluluk, heyecan verici, sIkici ve hatta korkutucu olabilir. Bazen mantiksiz gorundukleri icin kisiyi saskina cevirebilirler. Bircok teori, tekrarlayan ruyalarin riskten kacinma, icsellestirilmis korkular, genellikle henuz cozulmemis diger sorunlardan kaynaklandigini one surmektedir. Buyuk olasilikla, kisiler bu temel nedenlerle basa cikana kadar tekrar eden ruyalari gormeye devam edecektir. Stres, ozellikle gunluk bir seyse, tekrarlayan ruyalarda onemli bir rol oynayabilir. Surekli ayni ruyalari goruyorsa kisi hayatindaki stres yaratan bazi seyleri azaltmaya calismalidir. Kehanet (Peygamberlik) Ruyalari Kehanet ruyalarinda, insanlar gelecekteki olaylarin gercek hayatta olmadan once gerceklestigini gorurler. Kisi eger bir seyin gerceklestigine dair bir ruya gorduyse ve o durum gelecekte gercekten olmussa bir kehanet bir ruya gormus demektir. Ornegin, ruyada arabanin lastiginin patladigi gorulduyse ve sabah arabanin lastigi gercekten patladiysa bu bir kehanet ruyasidir. Bu ruyanin hissi genellikle Deja vu ( tanidik gelen ve kisiye daha once orada bulundugunu hissettiren ) olarak da tanimlanir. Bazilari bu ruyalarin bir kisinin gelecegi ongordugu anlamina geldigine inanirken, digerleri kehanet ruyalarinin kisiyi olasi bir sonuc icin hazirlayan bilincalti olduguna inanir. Ruya Gorme ve Farkli Ruya TurleriSifali ruyalar, ruyayi gorenin baskalarini iyilestirebilecegi, telekinezi veya telepati gibi dogaustu bir guce sahip oldugu ruyalardir. Bu tip bir ruya, denge ve uzlasma duygulari getirebilir, bilincalti araciligiyla bir baris veya amac duygusunun kolaylastirilmasina yardimci olabilir. Ruyalara “Zihnin Aynasi” denilebilir, basa cikilmasi gereken sorunlarin veya duygularin gostergeleri olabilir ancak Sigmund Freud’un ifadesiyle, bazen bir ruya sadece bir ruya olabilir. Tum ruyalar bilincaltinin bir tezahuru degildir. Bazilari sadece bir tur yaratici oyundur ve yerine getirilmemis arzulardan muaftir. Bircok arastirma, ruyasiz bir uykunun en rahatlatici uykulardan biri oldugunu ve ruyalarin cogu zaman zihni yorgun biraktigini iddia etmistir. Her ne olursa olsun ruya (dus) gormek kisilerin yasadigi en ilginc durumlardan biridir. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.