Altin Sulun Nasil Bir Canlidir? - IRCDefteri

CeReN · 13.Temmuz.2022

Bu muhtesem kus su anda o kadar cok melezlesmis bir tur ki, onumuze cikan ornegin onu siniflandiran kisinin tarif ettigi holotiple tam olarak uyusup uyusmadigini ya da yeni elde edilen yeni bir melez olup olmadigini tam olarak anlamak cogu zaman mumkun olmuyor.Altin Sulun Nasil Bir Canlidir?

Gozaltina alinan ornekler arasinda bu cafcafli renklere sahip bu sulune sahip olmayan hicbir hayvanat bahcesi, naturalist bahce, egitim ciftligi veya kus meraklisi yetistiricisi yoktur.

Bu kusa verilen altin sulun adinin, onu ilk gozlemledigimizde edindigimiz dogal bir sezginin meyvesinden baska bir sey olmadigini dusunmek kolaydir. Altin, uniformasinda bulunan en cafcafli renktir. Aslinda, gorecegimiz gibi, Linnaeus da uzun zaman once ayni sonuclara varmisti. Avrupa’da XVIII.Yuzyilda tanitilan, uretkenligini ve evcillestirmenin kolayligini dogrulayan, tum kitada yayilmasini artiran o zamanin yetistiricileri tarafindan hemen dikkate alinan bir kus olmustu. Meraklilari ayni ilgiyle, orijinal turleri diger cesitler ve benzer turlerle melezlestirmeye basladilar, ta ki cok sayida renk ve ton varyasyonu elde edene kadar bu durum surdu. Bu onlarin kokenlerinin onaylanmasini zorlastirdi.

Gunumuzde dunyada bu kusun esaret altinda bulunmadigi hicbir yer yoktur. Ayni zamanda, tum kitalarda ve uygun enlemlerde, vahsi konumlari da dahil yayilmalarina yardim edildi, dolayisiyla artik dogal yollarla asla ulasamayacagi yerlerde kararli kolonileri var.

Altin sulun (Chrysolophus pictus Linnaeus, 1758), Galliformes takimina ve tum kitalarda ve tum enlemlerde bulunan kuslar olan Phasianidae ailesine aittir. Baslangicta, adinin etimolojik kokenlerini, Argonotlarin “Altin Post” arayisi sirasinda unlu ortak sulunlerin yasadigi, simdiki Gurcistan‘daki Colchis nehri olan Phasis’ten alan Phasianus cinsinde siniflandirildi. O yuzden bu kuslara ilk isim olarak Phasian adi verilmisti.

Mevcut Chrysolophus cinsi, kokenini iki eski Yunanca terimden alir, “khrusos” = altin ve “lophos” = arma, bu kusun kendine ozgu ozelliklerinden birini ve Latince “pictus” = boyali turlerini tanimlamak icin hakli olarak kullanildi.
Avrupa’da, yukarida belirtilen izlenimlerden sonra suan ki adiyla anilamaya baslandi. Ingilizce, Altin Sulun; Fransizca, Faisan doré; Ispanyolca, Faisán dorado; Almanca, Goldfasan; Italyanca’da Fagiano dorato ve anavatani olan Cince’de ken-ki = altin tavuk.

Acikliklarin aydinlik ve golgesinde, yerde hareketsiz dururken bile gorulmeyebilirler. Ancak geceleri karasal yirticilardan korunan agaclarin uzerinde iyi bir yukseklige cikar.

ZoocografyaAltin Sulun Nasil Bir Canlidir?
Bu sulun mense bolgesi Mogolistan ve Bati Cin’in ormanlik bolgesidir, ancak gunumuzde mense bolgesinin cevresel ve iklim kosullarini yansitan alanlarda tum kitalarda yaygin olarak tanitilmakta ve yayilmaktadir. Yaban hayati ve populasyonlarinin gercek tutarliligi hakkinda fazla bir sey bilmedigimiz icin, simdi bircok turde oldugu gibi, esaret altinda tutulan kuslarin sayisinin ozgur olanlardan daha fazla oldugunu dusunmek akla yatkindir.

Ekoloji-Habitat
Renkli ve gosterisli olmasina ragmen, bu kus oldukca utangactir ve dogal ortaminda gorulmesi cok zordur. Siklikla kozalakli agaclardan olusan, sIk sIk calilikli alt agaclara sahip, bazen asilmaz bir cimenlik tabakayla kalinlasan sIk ormanlar, herhangi bir renkteki hayvani kamufle etmek icin mukemmel bir ortamdir. Ustelik, isigin tum saatlerini bu alcak caliliklara dalmis olarak yerde gecirdigini goren tipik bir karasal kus olarak, kesinlikle icine kapanik bir yasam surdurebilir ve cogu zaman gozlemcilerin ve saldirganlarin gozunden kacar.

Hayatta kalma acil durumlari veya ureme doneminde bir disiye ulasmak icin zorunlu degilse, pek havalanmaz, ancak kalin agac altindan kurtulmak icin hareket kabiliyeti ve kusursuz yetenekler sergileyerek yerde kosmayi tercih eder. Geceleri, sulunlerin sIk sIk yaptigi gibi, burada agaclarda makul bir yukseklige cikiyor ve karasal yirticilardan korunan buyuk yaprakli dallarda geceyi geciriyor.

1500 metreyi gecmeyen rakimlarda yasar ve kis mevsiminde genis yaprakli ormanlarda vadilerin dibine inmeyi, yiyecek aramayi ve olumsuz atmosfer kosullarini yenmeyi sever ancak kendi topraklarina geri doner. Bu kucuk irtifa gocu disinda, altin sulun yerlesIk bir tur olarak kabul edilir.

Morfo-Fizyoloji
Bu muhtesem sulun kiyafetinde bulunan tum renkleri listelemek ve onlari dogru konuma yerlestirmek, cok cesitli golgeleri ve ayni seyin vucuttaki tuhaf duzenini gormek kolay degil. Elbette, dugun elbisesi icindeki fotograflarindan birini gozlemlemek ve bu inanilmaz paleti ayrintilariyla hayranlikla izlemek, onu tarif etmeye calismaktan daha kolaydir. Altin rengi, enseden asagiya dogru inen kapuson/krette ve kuyruk takimina kadar sirtin alt kisminda mevcuttur. Vermilyon kirmizisi, bogazi, gogsu ve yanlari tamamen kaplar ve kismen bacaklarin ust kismini da giyen pantolonlar olusturur.
Ensenin alt kisminda, son derece zarif bir sal olusturan boyun tuylerinin bir uzantisinin meyvesi, kalin siyah enine cizgili, narin turuncu renkli bir ortu bulunur.

Ayrica sirtin alt kismindaki altin sarisi ile tezat olusturan genis bir kurek kemigi mavi lekesi var. Mavi nuanslar, alarm verdigi zamanlarda iyi gorulebilir. Kuyruk cok uzundur, beyaz-sarimsi renkli, guclu ve ince siyah noktali, babalar digerlerine karismis, canli kirmizi renkte biraz daha kisadir. Canli sari gozler; gaga, cere ve bacaklar sarimtiraktir. Hepsini dogru bir sekilde listelemek zor bir istir.

Tersine, disi, dikkat cekici sekilde daha kisa kuyruklu kahverengimsi kahverengi renklere sahiptir. Bunlarda iris, erkeklerin aksine, genc oldugu zamandan beri kahverengidir, olgunlasmamis orneklerin cinsiyetini dikkate deger olcude kolaylastiran bir ozelliktir.

Altin sulun erkeginin uzunlugu yaklasIk bir metredir, bunun sadece kuyrugu yaklasIk 60/70 cm’dir ve erkekte 900 g’a ulasabilen bir agirliga sahiptir. Kanat acikligi 70 cm’yi gecebilir. Gencler, artan yasla birlikte daha canli ve canli renkler varsayarak, ikinci yilda yetiskin gorunumune kavusurlar.

Esaret altinda, bu kus, mukemmel ve cok lezzetli bir ete sahip olsa bile, sadece sus amacli yetistirilir. Lady Amherst’in sulun (Chrysolophus amherstiae) ile daha sonra ardisIk ve her zaman daha karmasIk gecisler olusturan verimli orneklerin uretimi ile cesitli melezlemeler elde edilmistir.

Etoloji-Ureme BiyolojisiAltin Sulun Nasil Bir Canlidir?
Altin sulun, bizim tavugumuz ve genellikle tum sulunlerin yaptigi gibi, agacaltini karistirirken buldugu tohumlar, tomurcuklar, kucuk omurgasizlar ve bocekleri besler. Karakteristik ve rezonansli bir cagri yaydigi ciftlesme donemi disinda genellikle sessizdir.

Ayrica aniden havalandiginda, cok hizli kanat cirpmasinin neden oldugu tipik gurultuye ek olarak hizli ve gicirtili bir sarki cikarir, korkutan ve bir an icin davetsiz misafirin veya olasi saldirganin dikkatini baska yone ceken seslere eklenir. Genellikle cok eslidir, ancak disilerin sayisi genellikle cok azdir.

Disi 8 ila 12 kremali yumurta birakir, kuru otlarla kapli zeminde hafif batar ve annenin kulucka sirasinda kaybettigi ve operasyon devam ederken giderek artan yumusak tuylerle kaplidir. Anne caliskan bir kuluckadir ve uremeyi cok nadiren birakir ve genellikle cok uzun sureler boyunca yeme ve icmeyi birakir. YaklasIk 23/25 gun sonra, kulucka donemi biter bitmez yuvadan ayrilan erken gelismis ve iyi tuylu civcivler canlanir.

Mutasyonlar ve melezler olagandir. Ureme ve cogaltma kolayligi hemen hemen tum hayvanat bahcelerinde, egitici ciftliklerde ve asIklarin koleksiyonlarinda bulunur.

Anne, yavrulariyla, yasamin ilk gununden itibaren ozerk olarak beslenebilseler bile, tam bagimsizliktan once yaklasIk bir ay ilgilenir. Ancak yavrular cesitli aylar boyunca aile gruplarinda anne ile birlikte kalir. Inanilmaz olansa, dogumdan sadece iki hafta sonra, boyutlari cok kucuk ve onlari kucuk bildircinlara benzetecek kadar olsalar dahi ucabildikleri gercegidir. Gorunuse gore Yasli Pliny, unlu Phoenix kusunu da bu sulunun parlak renkleriyle tanimladi. Cin geleneginde ve eski hanedanlarin resimlerinde bu kus sIklikla yeniden uretilir ve populer masallarda animsatilir. Son olarak, Nazi doneminde, “altin sulun” (Goldfasan) terimi ile ironik bir sekilde partinin ust duzey yetkilileri olarak adlandirildi.

ALİNTİ ~

13.Temmuz.2022	#1
Çevrimdışı CeReN Bizimsohbet.net	Altin Sulun Nasil Bir Canlidir? Bu muhtesem kus su anda o kadar cok melezlesmis bir tur ki, onumuze cikan ornegin onu siniflandiran kisinin tarif ettigi holotiple tam olarak uyusup uyusmadigini ya da yeni elde edilen yeni bir melez olup olmadigini tam olarak anlamak cogu zaman mumkun olmuyor.Altin Sulun Nasil Bir Canlidir? Gozaltina alinan ornekler arasinda bu cafcafli renklere sahip bu sulune sahip olmayan hicbir hayvanat bahcesi, naturalist bahce, egitim ciftligi veya kus meraklisi yetistiricisi yoktur. Bu kusa verilen altin sulun adinin, onu ilk gozlemledigimizde edindigimiz dogal bir sezginin meyvesinden baska bir sey olmadigini dusunmek kolaydir. Altin, uniformasinda bulunan en cafcafli renktir. Aslinda, gorecegimiz gibi, Linnaeus da uzun zaman once ayni sonuclara varmisti. Avrupa’da XVIII.Yuzyilda tanitilan, uretkenligini ve evcillestirmenin kolayligini dogrulayan, tum kitada yayilmasini artiran o zamanin yetistiricileri tarafindan hemen dikkate alinan bir kus olmustu. Meraklilari ayni ilgiyle, orijinal turleri diger cesitler ve benzer turlerle melezlestirmeye basladilar, ta ki cok sayida renk ve ton varyasyonu elde edene kadar bu durum surdu. Bu onlarin kokenlerinin onaylanmasini zorlastirdi. Gunumuzde dunyada bu kusun esaret altinda bulunmadigi hicbir yer yoktur. Ayni zamanda, tum kitalarda ve uygun enlemlerde, vahsi konumlari da dahil yayilmalarina yardim edildi, dolayisiyla artik dogal yollarla asla ulasamayacagi yerlerde kararli kolonileri var. Altin sulun (Chrysolophus pictus Linnaeus, 1758), Galliformes takimina ve tum kitalarda ve tum enlemlerde bulunan kuslar olan Phasianidae ailesine aittir. Baslangicta, adinin etimolojik kokenlerini, Argonotlarin “Altin Post” arayisi sirasinda unlu ortak sulunlerin yasadigi, simdiki Gurcistan‘daki Colchis nehri olan Phasis’ten alan Phasianus cinsinde siniflandirildi. O yuzden bu kuslara ilk isim olarak Phasian adi verilmisti. Mevcut Chrysolophus cinsi, kokenini iki eski Yunanca terimden alir, “khrusos” = altin ve “lophos” = arma, bu kusun kendine ozgu ozelliklerinden birini ve Latince “pictus” = boyali turlerini tanimlamak icin hakli olarak kullanildi. Avrupa’da, yukarida belirtilen izlenimlerden sonra suan ki adiyla anilamaya baslandi. Ingilizce, Altin Sulun; Fransizca, Faisan doré; Ispanyolca, Faisán dorado; Almanca, Goldfasan; Italyanca’da Fagiano dorato ve anavatani olan Cince’de ken-ki = altin tavuk. Acikliklarin aydinlik ve golgesinde, yerde hareketsiz dururken bile gorulmeyebilirler. Ancak geceleri karasal yirticilardan korunan agaclarin uzerinde iyi bir yukseklige cikar. ZoocografyaAltin Sulun Nasil Bir Canlidir? Bu sulun mense bolgesi Mogolistan ve Bati Cin’in ormanlik bolgesidir, ancak gunumuzde mense bolgesinin cevresel ve iklim kosullarini yansitan alanlarda tum kitalarda yaygin olarak tanitilmakta ve yayilmaktadir. Yaban hayati ve populasyonlarinin gercek tutarliligi hakkinda fazla bir sey bilmedigimiz icin, simdi bircok turde oldugu gibi, esaret altinda tutulan kuslarin sayisinin ozgur olanlardan daha fazla oldugunu dusunmek akla yatkindir. Ekoloji-Habitat Renkli ve gosterisli olmasina ragmen, bu kus oldukca utangactir ve dogal ortaminda gorulmesi cok zordur. Siklikla kozalakli agaclardan olusan, sIk sIk calilikli alt agaclara sahip, bazen asilmaz bir cimenlik tabakayla kalinlasan sIk ormanlar, herhangi bir renkteki hayvani kamufle etmek icin mukemmel bir ortamdir. Ustelik, isigin tum saatlerini bu alcak caliliklara dalmis olarak yerde gecirdigini goren tipik bir karasal kus olarak, kesinlikle icine kapanik bir yasam surdurebilir ve cogu zaman gozlemcilerin ve saldirganlarin gozunden kacar. Hayatta kalma acil durumlari veya ureme doneminde bir disiye ulasmak icin zorunlu degilse, pek havalanmaz, ancak kalin agac altindan kurtulmak icin hareket kabiliyeti ve kusursuz yetenekler sergileyerek yerde kosmayi tercih eder. Geceleri, sulunlerin sIk sIk yaptigi gibi, burada agaclarda makul bir yukseklige cikiyor ve karasal yirticilardan korunan buyuk yaprakli dallarda geceyi geciriyor. 1500 metreyi gecmeyen rakimlarda yasar ve kis mevsiminde genis yaprakli ormanlarda vadilerin dibine inmeyi, yiyecek aramayi ve olumsuz atmosfer kosullarini yenmeyi sever ancak kendi topraklarina geri doner. Bu kucuk irtifa gocu disinda, altin sulun yerlesIk bir tur olarak kabul edilir. Morfo-Fizyoloji Bu muhtesem sulun kiyafetinde bulunan tum renkleri listelemek ve onlari dogru konuma yerlestirmek, cok cesitli golgeleri ve ayni seyin vucuttaki tuhaf duzenini gormek kolay degil. Elbette, dugun elbisesi icindeki fotograflarindan birini gozlemlemek ve bu inanilmaz paleti ayrintilariyla hayranlikla izlemek, onu tarif etmeye calismaktan daha kolaydir. Altin rengi, enseden asagiya dogru inen kapuson/krette ve kuyruk takimina kadar sirtin alt kisminda mevcuttur. Vermilyon kirmizisi, bogazi, gogsu ve yanlari tamamen kaplar ve kismen bacaklarin ust kismini da giyen pantolonlar olusturur. Ensenin alt kisminda, son derece zarif bir sal olusturan boyun tuylerinin bir uzantisinin meyvesi, kalin siyah enine cizgili, narin turuncu renkli bir ortu bulunur. Ayrica sirtin alt kismindaki altin sarisi ile tezat olusturan genis bir kurek kemigi mavi lekesi var. Mavi nuanslar, alarm verdigi zamanlarda iyi gorulebilir. Kuyruk cok uzundur, beyaz-sarimsi renkli, guclu ve ince siyah noktali, babalar digerlerine karismis, canli kirmizi renkte biraz daha kisadir. Canli sari gozler; gaga, cere ve bacaklar sarimtiraktir. Hepsini dogru bir sekilde listelemek zor bir istir. Tersine, disi, dikkat cekici sekilde daha kisa kuyruklu kahverengimsi kahverengi renklere sahiptir. Bunlarda iris, erkeklerin aksine, genc oldugu zamandan beri kahverengidir, olgunlasmamis orneklerin cinsiyetini dikkate deger olcude kolaylastiran bir ozelliktir. Altin sulun erkeginin uzunlugu yaklasIk bir metredir, bunun sadece kuyrugu yaklasIk 60/70 cm’dir ve erkekte 900 g’a ulasabilen bir agirliga sahiptir. Kanat acikligi 70 cm’yi gecebilir. Gencler, artan yasla birlikte daha canli ve canli renkler varsayarak, ikinci yilda yetiskin gorunumune kavusurlar. Esaret altinda, bu kus, mukemmel ve cok lezzetli bir ete sahip olsa bile, sadece sus amacli yetistirilir. Lady Amherst’in sulun (Chrysolophus amherstiae) ile daha sonra ardisIk ve her zaman daha karmasIk gecisler olusturan verimli orneklerin uretimi ile cesitli melezlemeler elde edilmistir. Etoloji-Ureme BiyolojisiAltin Sulun Nasil Bir Canlidir? Altin sulun, bizim tavugumuz ve genellikle tum sulunlerin yaptigi gibi, agacaltini karistirirken buldugu tohumlar, tomurcuklar, kucuk omurgasizlar ve bocekleri besler. Karakteristik ve rezonansli bir cagri yaydigi ciftlesme donemi disinda genellikle sessizdir. Ayrica aniden havalandiginda, cok hizli kanat cirpmasinin neden oldugu tipik gurultuye ek olarak hizli ve gicirtili bir sarki cikarir, korkutan ve bir an icin davetsiz misafirin veya olasi saldirganin dikkatini baska yone ceken seslere eklenir. Genellikle cok eslidir, ancak disilerin sayisi genellikle cok azdir. Disi 8 ila 12 kremali yumurta birakir, kuru otlarla kapli zeminde hafif batar ve annenin kulucka sirasinda kaybettigi ve operasyon devam ederken giderek artan yumusak tuylerle kaplidir. Anne caliskan bir kuluckadir ve uremeyi cok nadiren birakir ve genellikle cok uzun sureler boyunca yeme ve icmeyi birakir. YaklasIk 23/25 gun sonra, kulucka donemi biter bitmez yuvadan ayrilan erken gelismis ve iyi tuylu civcivler canlanir. Mutasyonlar ve melezler olagandir. Ureme ve cogaltma kolayligi hemen hemen tum hayvanat bahcelerinde, egitici ciftliklerde ve asIklarin koleksiyonlarinda bulunur. Anne, yavrulariyla, yasamin ilk gununden itibaren ozerk olarak beslenebilseler bile, tam bagimsizliktan once yaklasIk bir ay ilgilenir. Ancak yavrular cesitli aylar boyunca aile gruplarinda anne ile birlikte kalir. Inanilmaz olansa, dogumdan sadece iki hafta sonra, boyutlari cok kucuk ve onlari kucuk bildircinlara benzetecek kadar olsalar dahi ucabildikleri gercegidir. Gorunuse gore Yasli Pliny, unlu Phoenix kusunu da bu sulunun parlak renkleriyle tanimladi. Cin geleneginde ve eski hanedanlarin resimlerinde bu kus sIklikla yeniden uretilir ve populer masallarda animsatilir. Son olarak, Nazi doneminde, “altin sulun” (Goldfasan) terimi ile ironik bir sekilde partinin ust duzey yetkilileri olarak adlandirildi. ALİNTİ ~

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.